การนอนหลับแบบครึ่งสมองมีผลต่อการดำรงชีวิตของโลมาอย่างไร

คุณสามารถหลับและตื่นพร้อมกันได้หรือไม่ - Masako Tamaki

จากช่อง : จงใฝ่รู้อยู่เสมอ — TED-Ed


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:0700:00:09 สัตว์หลายชนิดต้องการการนอนหลับ

00:00:0900:00:14 แม้แต่แมงกระพรุนที่ไม่มีสมอง ยังเข้าสู่ภาวะที่คล้ายคลึงกับการนอนหลับ

00:00:1400:00:17 โดยชีพจรเต้นช้าลง และตอบสนองต่อการอาหารและการคลื่นไหวช้าลง

00:00:1700:00:21 แต่ภัยคุกคาม และความต้องการทั้งหลายที่สัตว์ต้องเผชิญ

00:00:2100:00:24 ไม่ได้หายไปทันทีที่ต้องการนอนหลับ

00:00:2500:00:32 สัตว์ปีกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายชนิด จึงอาจจะต้องนอนหลับแบบไม่สมดุล

00:00:3200:00:34 ซึ่งหมายความว่าสมองบางส่วนนอนหลับ

00:00:3400:00:37 ขณะที่บางส่วนกลับทำงานอยู่

00:00:3700:00:39 ภาวะดังกล่าวยังเกิดกับมนุษย์อีกด้วย

00:00:3900:00:41 แล้วการนอนหลับทำงานอย่างไรกันแน่

00:00:4200:00:46 สมองของสัตว์ที่มีกระดูกสันหลัง ต่างประกอบไปด้วยสมองสองซีก

00:00:4600:00:48 ซีกซ้ายและซีกขวา

00:00:4800:00:52 สมองทั้งสองซีก ทำงานคล้ายคลึงกันทั้งขณะนอนหลับ

00:00:5200:00:55 แต่ขณะเกิดภาวะการนอนหลับไม่สมดุล

00:00:5500:01:00 สมองซีกหนึ่งจะอยู่ในภาวะหลับลึก และอีกซึกหนึ่งจะอยู่ในภาวะหลับตื้น

00:01:0100:01:06 และในภาวะรุนแรง ซึ่งเรียกว่า “การนอนหลับแบบครึ่งสมอง”

00:01:0600:01:11 สมองซึกหนึ่งอาจตื่นอย่างสมบูรณ์ ในขณะที่สมองอีกซึกหนึ่งหลับลึก

00:01:1200:01:14 เช่นในโลมาปากขวด

00:01:1400:01:16 โลมาปากขวดควบคุมการหายใจอย่างตั้งใจ

00:01:1600:01:20 และต้องหายใจเหนือผิวน้ำทุกสองถึงสามนาที ไม่เช่นนั้นพวกมันจะจมน้ำตาย

00:01:2000:01:25 แต่เมื่อมีลูก พวกมันจะต้องว่ายน้ำไม่หยุดเป็นสัปดาห์

00:01:2500:01:27 เพื่อให้ลูกปลอดภัย

00:01:2700:01:33 โลมาจึงนอนหลับแบบครึ่งสมอง โดยมีสมองทำงานเพียงซีกเดียว

00:01:3400:01:38 ทำให้พวกมันว่ายน้ำและหายใจขณะหลับได้

00:01:3900:01:43 สัตว์เลี้ยงลูกในทะเลประเภทอื่น ต้องนอนหลับแบบไม่สมดุล

00:01:4300:01:46 แมวน้ำขนอาจใช้เวลาเป็นสัปดาห์ ในการอพยพย้ายถิ่นในทะเล

00:01:4600:01:50 พวกมันจะนอนหลับแบบครึ่งสมอง ขณะลอยตัวบนผืนน้ำ

00:01:5000:01:55 โดยให้รูจมูกอยู่เหนือน้ำ หลับตาด้านที่ตาอยู่เหนือน้ำ

00:01:5500:01:58 และลืมตาด้านที่ตาอยู่ใต้น้ำ

00:01:5800:02:03 ทำให้พวกมันตื่นตัวจากภัยอันตรายในน้ำลึกได้

00:02:0300:02:06 ภัยอันตรายคล้ายกันยังทำให้สัตว์ปีก ต้องอยู่ในภาวะครึ่งหลับครึ่งตื่น

00:02:0600:02:11 เป็ดแมลลาร์ดนอนหลับเป็นกลุ่ม แต่บางตัวก็ต้องเฝ้าระวังภัยด้วยความจำเป็น

00:02:1100:02:15 เป็ดเหล่านั้นจะต้องนอนหลับแบบครึ่งสมอง

00:02:1500:02:17 โดยลืมตาด้านที่ออกไปข้างนอก

00:02:1700:02:21 และให้สมองด้านที่เกี่ยวข้องทำงาน

00:02:2100:02:25 สัตว์ปีกประเภทอื่น ๆ ก็มักจะหลับขณะอพยพกลางอากาศ

00:02:2500:02:30 ขณะบินข้ามมหาสมุทรซึ่งอาจนานถึง10วัน

00:02:3000:02:35 สมองของนกโจรสลัดจะหลับซีกเดียว หรือหลับทั้งสองซีกพร้อมกัน

00:02:3500:02:40 โดยเกิดขึ้นเพียงไม่กี่วินาที ขณะบินไปตามกระแสลม

00:02:4100:02:46 แต่นกโจรสลัดก็ยังได้นอนน้อยกว่า ขณะอยู่บนพื้นแปดเปอร์เซ็นต์

00:02:4600:02:49 ซึ่งแสดงถึงความอดทน ต่อการหลับไม่เพียงพอได้สูง

00:02:5000:02:53 ซึ่งขณะนี้ยังไม่ชัดเจนว่า การนอนหลับแบบไม่สมดุล

00:02:5300:02:57 จะมีประโยชน์เหมือน การนอนหลับแบบทั้งสมองหรือไม่

00:02:5700:02:59 และมีผลต่อสัตว์แต่ละชนิดแตกต่างกันอย่างไร

00:03:0000:03:04 การศึกษาหนึ่งพบว่า แมวน้ำขนนอนหลับแบบไม่สมดุล

00:03:0400:03:06 แม้จะได้รับการกระตุ้นตลอดเวลา

00:03:0700:03:12 แต่ขณะพักฟื้นร่างกาย พวกมันจะเลือกนอนหลับแบบทั้งสมอง

00:03:1200:03:15 แสดงให้เห็นว่า การนอนหลับแบบทั้งสมอง ส่งผลดีต่อการพักฟื้นร่างกายมากกว่า

00:03:1500:03:22 แต่กลับพบว่า โลมาจะตื่นตัวสูงไปอย่างน้อยห้าวัน

00:03:2300:03:25 โดยพวกมันจะสลับการตื่นตัวของสมองทั้งสองซีก

00:03:2500:03:29 เพื่อให้สมองแต่ละซึก ได้หลับลึกกว่าสองถึงสามชั่วโมง

00:03:2900:03:31 ในช่วงเวลา24ชั่วโมง

00:03:3200:03:36 ซึ่งช่วยตอบสนองความต้องการของโลมาได้ แม้จะนอนหลับแบบไม่สมดุล

00:03:3700:03:39 แล้วมนุษย์ล่ะ

00:03:4000:03:44 คุณเคยตื่นนอนขึ้นมาอย่างไม่สดใส เมื่อนอนในที่ที่ไม่คุ้นเคยหรือเปล่า

00:03:4400:03:49 ส่วนหนึ่งของสมองอาจจะนอนหลับได้ไม่เต็มตื่น

00:03:4900:03:53 นักวิทยาศาสตร์พบมาหลายทศวรรศแล้วว่า อาสาสมัครจะนอนหลับไม่เต็มที่

00:03:5300:03:55 เมื่อต้องมานอนหลับในห้องทดลองคืนแรก

00:03:5500:03:59 จึงมีธรรมเนียมว่า จะต้องทิ้งผลการทดลองในคืนแรกไป

00:03:5900:04:03 ในปีพ.ศ.2559 นักวิทยาศาสตร์ค้นพบว่า

00:04:0300:04:09 “ผลจากการหลับในคืนแรก” นั้น บอกการหลับแบบไม่สมดุลในมนุษย์เป็นนัย ๆ

00:04:0900:04:12 โดยพบว่า ขณะนอนหลับในคืนแรกของการทดลอง

00:04:1200:04:16 สมองซีกขวาของอาสาสมัครจะอยู่ในภาวะหลับลึก

00:04:1600:04:18 แต่สมองซึกซ้ายจะหลับไม่ลึกเท่า

00:04:1900:04:21 เมื่อเปิดเสียงที่มีความถี่ไม่สม่ำเสมอกัน

00:04:2100:04:26 สมองซีกซ้ายที่หลับไม่ลึก แสดงถึงการทำงานที่มีปัญหามากกว่า

00:04:2600:04:31 อาสาสมัครยังตื่นนอนและตอบโต้ต่อเสียง ที่มีความถี่ไม่สม่ำเสมอกันได้เร็วกว่า

00:04:3100:04:35 ขณะนอนหลับคืนแรกเมื่อสมองทั้งสองซีก

00:04:3500:04:37 ได้นอนหลับอย่างเต็มที่ในคืนต่อ ๆ ไป

00:04:3800:04:40 แสดงให้เห็นว่า มนุษย์นอนหลับแบบไม่สมดุล

00:04:4000:04:44 เพื่อให้ตื่นตัวเหมือนสัตว์ชนิดอื่น ๆ

00:04:4400:04:47 โดยเฉพาะในสภาพแวดล้อมที่ไม่คุ้นเคย

00:04:4700:04:51 ฉะนั้น แม้ห้องในโรงแรม จะไม่กลืนตัวคุณเข้าไป

00:04:5100:04:54 และคุณจะไม่ตายหากไม่เคลื่อนไหวตลอดเวลา

00:04:5400:04:57 สมองของคุณก็ยังจะทำให้คุณตื่นตัวอยู่

00:04:5800:04:59 เผื่อไว้เฉย ๆ