วงจร HPA คืออะไร และมีบทบาทอย่างไรเมื่อร่างกายเครียด

EP.2 #ร่างกายเราตอบสนองต่อความเครียดอย่างไร? #stress #hormone

จากช่อง : หมอหล่อคอเล่า Doctor Tumm


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:0000:00:03 [เพลง]

00:00:0300:00:06 เนี่ยครับความเครียดกับชีวิตคนเรานะครับ

00:00:0600:00:08 อ่าคราวนี้เราลองมาดูกันครับว่าเวลาเรา

00:00:0800:00:11 เกิดสสขึ้นอ่าทางบ้านดูตามเนาะจะเล่าให้

00:00:1100:00:13 ฟังว่าเวลาเราเกิดความเครียดขึ้นเหมือนใน

00:00:1400:00:16 รูปนี้นะครับความวิตกกังวลเนี่ยร่างกาย

00:00:1600:00:18 เราตอบสนองกับความเครียดอย่างไรนะครับ

00:00:1800:00:21 respond ที่เกิดขึ้นอ่าความเครียดเป็น

00:00:2100:00:24 สัญญาณที่สมองเราประมวลผลว่าอันเนี้ยมัน

00:00:2400:00:26 เป็นสิ่งที่ไม่สมดุลเนาะของร่างกายเพราะ

00:00:2600:00:29 ฉะนั้นครับเอ่อสมองส่วนที่รับบทบาทหน้า

00:00:2900:00:33 ที่สำคัญก็คือสมองในส่วนไฮโปทาลามัสแล้ว

00:00:3300:00:35 ก็สมองในส่วนต่อมใต้สมองนะหรือเราเรียก

00:00:3500:00:40 ว่า pit อแนนะครับอความเคล็ดเกิดขึ้นผ่าน

00:00:4000:00:42 ระบบ 2 กลไกหลักนะครับในรูปนี้จะโชว์ให้

00:00:4200:00:45 เห็น 1 ระบบที่สำคัญคือเรื่องของฮอร์โมน

00:00:4500:00:48 นะครับต่อมใต้สมองของเราส่วนหน้าจะหลั่ง

00:00:4800:00:51 ฮอร์โมนที่ชื่อ act นะครับมากระตุ้นต่อม

00:00:5100:00:54 หมวกไตซึ่งต่อไปนี้จะเป็นฮอร์โมนที่เป็น

00:00:5400:00:57 พระเอกของเราแล้วครับในในไลฟในครั้งนี้นะ

00:00:5700:01:00 ครับก็ฮอร์โมนต่อมหมวกไตที่เราจะพูดถึงึง

00:01:0000:01:02 กันในวันนี้คือฮอร์โมนที่ชื่อคอร์ติซอลนะ

00:01:0200:01:05 ครับแล้วก็ฮอร์โมนอะดรีนาลีนเพื่อทำหน้า

00:01:0500:01:08 ที่ต่างๆของเขาคในการรับมือกับความเครียด

00:01:0800:01:11 ทุกๆอวัยวะทุกๆระบบนะครับเมื่อเราเครียด

00:01:1100:01:13 เกิดขึ้นทุกคนสังเกตมั้ยเวลาเรามีความ

00:01:1300:01:15 เครียดเกิดขึ้นเราจะเราจะมีอะไรเปลี่ยน

00:01:1500:01:18 แปลงบ้าง 1 ารท Rate หัวใจเราจะเต้นเร็ว

00:01:1800:01:21 ขึ้นเนาะอย่างที่ 2 ก็คือเราหน้าแดงนะ

00:01:2100:01:24 ครับอ่าก็เหมือนกับเลือดลมเราสูบฉีดได้ดี

00:01:2400:01:28 ขึ้นเพื่อที่จะทำให้เรามีพระกำลังิวแรงไง

00:01:2800:01:31 เวลาเรามีความเครียดถูกมั้ยเราต้องสู้จะ

00:01:3100:01:34 สู้หรือจะถอยนะครับจะ Fight หรือไนะครับ

00:01:3400:01:36 ร่างกายเราเจะต้อง Get Ready เสมอเนาะ

00:01:3600:01:39 ระดับน้ำตาลในเลือดจะสูงขึ้นนะครับฮารท

00:01:3900:01:42 Rate สูงขึ้นหายใจเร็วขึ้นถี่ขึ้นเพื่อ

00:01:4200:01:45 ดึงออกซิเจนเข้ามาในตัวเราระบบประสาทตื่น

00:01:4500:01:48 ตัวมากขึ้นเพราะฉะนั้นทุกๆระบบในร่างกาย

00:01:4800:01:52 ครับระบบไหนสำคัญเขจะเปิดทุกๆระบบระบบไหน

00:01:5200:01:54 ไม่สำคัญเจะปิดไม่ว่าไอ้ระบบที่ไม่สำคัญ

00:01:5400:01:58 อย่างเช่นระบบการขับถ่ายระบบการย่อยระบบ

00:01:5800:02:00 เกี่ยวกับเรื่องของระบบสืบพันธุ์ระบบ

00:02:0000:02:02 เรื่องเพศอย่างเงี้ยฮะเคจะปิดประตูก่อน

00:02:0200:02:05 เพื่อให้ร่างกายเราสู้กับความเครียดได้นะ

00:02:0500:02:08 ครับอ่าคราวนี้มาเจาะลึกที่รูปเกี่ยวข้อง

00:02:0800:02:11 กับฮอร์โมนนะฮะทุกคนจะเห็นว่าข้างบนสุดก็

00:02:1100:02:14 คือสมองส่วนที่เรียกว่าไฮโปทาลามัสนะ

00:02:1400:02:17 ไฮโปทาลามัสนะครับเวลาเค้าเจอสายฟ้าคือ

00:02:1700:02:19 ความเครียดตรรงนี้นะจะเห็นว่าเขาจะส่ง

00:02:1900:02:22 สัญญาณมากระตุ้นฮอร์โมนต่อมใต้สมองส่วน

00:02:2200:02:25 หน้านะครับนะผ่านระบบฮอร์โมนอ่าต่อมใต้

00:02:2500:02:28 สมองส่วนหน้าจะส่งสัญญาณก็คือจะหลั่ง

00:02:2800:02:31 ฮอร์โมนที่ชื่อ AC พมากระตุ้นต่อมหมวกไต

00:02:3100:02:34 ซึ่งขยายใหญ่แล้วนะครับจะเห็นเป็นชั้นแบบ

00:02:3400:02:36 นี้เราแบ่งต่อมหมวกไตเป็น 2 ชั้นก็คือ

00:02:3600:02:39 ชั้นนอกเราเรียกว่าเป็น adrenal cortex

00:02:3900:02:41 นะครับทุกคนซึ่งทุกคนคุ้นกันบ่อยอยู่แล้ว

00:02:4100:02:43 แหละนะครับใครที่อ่านเพจหมอบ่อยๆจะรู้ว่า

00:02:4300:02:46 ต่อบวงไตรงชั้นนอกนั้นจะสร้างฮอร์โมน

00:02:4600:02:49 ประเภทสเตียรอยด์ในการรับมือกับความ

00:02:4900:02:52 เครียดก็คือฮอร์โมนที่ชื่อคอร์ติซอลนะ

00:02:5200:02:55 แล้วก็กลุ่มที่เป็น adrenal แรนนะครับรวม

00:02:5500:02:59 ไปถึงฮอร์โมนอัลโดสเตอโรนซึ่งคุมสมดุลของ

00:02:5900:03:02 เกลือแล้วก็น้ำในร่างกายอีกด้วยนะส่วน

00:03:0200:03:04 เอ่อตอบหมวกไตชั้นในอ่ะตรงเนี้ยจะ

00:03:0400:03:08 สัมพันธ์กับระบบประสาทอัตโนมัติประเภทที่

00:03:0800:03:12 เรียกว่าซาตินะเา้าจะส่งสัญญาณมากระตุ้น

00:03:1200:03:16 นะเพื่อให้มีการเอ่อหลั่งฮอร์โมน

00:03:1600:03:18 อะดรีนาลีนซึ่งเป็นฮอร์โมนนึงซึ่งเราต้อง

00:03:1800:03:21 ใช้เวลาเรามีความเครียดเกิดขึ้นนะครับรูป

00:03:2100:03:24 นี้ก็จะให้ทุกคนเห็นแหละว่าสมองเรากับ

00:03:2400:03:27 ต่อมหมวกไตเค้าเป็นวงจรที่สัมพันธ์กันเรา

00:03:2700:03:30 เรียกวงจรนี้ว่าอะไรรูปนี้จะค่อนข้างดู

00:03:3000:03:33 ง่ายนะต่อมใต้สมองอ่าสมองส่วนไฮโปทาลามัส

00:03:3300:03:36 นะครับส่งสัญญาณมากระตุ้นต่อมใต้สมองให้

00:03:3600:03:40 หลังฮอร์โมนออกมาคือ act นะครับมากระตุ้น

00:03:4000:03:42 ต่อมหมวกตายที่บริเวณชั้นชั้นนอกนะครับ

00:03:4200:03:45 ให้หลังฮอร์โมนคอร์ติซอลส่วนฮอร์โมนต่อม

00:03:4500:03:48 หมวกไตชั้นในเจะหลัฮอร์โมนที่ชื่อ DH

00:03:4800:03:53 เอ่อชื่อีนหรือนนานนะครับเราเรียกวงจรนี้

00:03:5300:03:56 ว่าเป็นอะไรเราเรียกวงจรนี้ว่าเป็น hyp

00:03:5600:03:59 thalamic pituitary adrenal AIS นะ

00:03:5900:04:02 ครับไม่รทางบ้านฟังชื่อเล่นๆไว้ก่อนนะ

00:04:0200:04:05 ครับเราเรียกว่าเป็น hpa AIS

00:04:0500:04:08 นะในรูปนี้อย่างที่หมอเล่าให้ฟังว่าความ

00:04:0800:04:11 เครียดในช่วงสั้นๆจะออกฤทธิ์ผ่านระบบ

00:04:1100:04:14 ประสาทอัตโนมัติเพราะเคทำได้เร็วถูกมั้ย

00:04:1400:04:17 อย่างเช่นสมมุติว่าเราเจอคนที่จะเข้ามาทำ

00:04:1700:04:20 ร้ายเราหรือเราจะเจอโจรที่จะวิ่งมาปล้น

00:04:2000:04:23 เราเราจะต้องเลือกที่จะสู้หรือว่าเลือก

00:04:2300:04:26 ที่จะหนีถูกมั้ยครับถ้าเราสู้ได้เราก็สู้

00:04:2600:04:30 ร่างกายเราก็ถูกกระตุ้นให้พร้อมที่จะไฟท์

00:04:3000:04:32 กับโจรใช่มั้ครับแต่ถ้าโอ้โหโจรดูแล้วมา

00:04:3200:04:36 ทั้งมีอาวุธนะครับมีมีดมีปืนตัวใหญ่กว่า

00:04:3600:04:38 เราเราก็ต้องวิ่งหนีถูกมั้ยเพราะฉะนั้น

00:04:3800:04:41 ต้องออกระบบร่างกายเราต้องออกแบบให้เรา

00:04:4100:04:43 เคลื่อนไหวหนีได้อย่างรวดเร็วก็ต้องผ่าน

00:04:4300:04:46 ระบบประสาทอัตโนมัตินะครับผ่านเส้นประสาท

00:04:4600:04:50 ไขสั่นหลังแล้วก็ทำให้เรามีฮอร์โมนิิหรือ

00:04:5000:04:53 ว่าอิลีออกมามากขึ้นเพื่อที่จะเพิ่มพลัง

00:04:5300:04:56 ให้เราสามารถสู้หรือว่าหนีได้นะครับในขณะ

00:04:5600:04:59 เดียวกันถ้าความเครียดนั้นยังเกิดขึ้น

00:04:5900:05:02 เรื่อยๆอย่างเช่นยกตัวอย่างว่าเรา

00:05:0200:05:06 เอ่อมาทำงานแล้วในที่ทำงานนั้นน่ะมันมี

00:05:0600:05:09 ปัญหามากมายไม่ว่าจะจากงานเองซึ่งงานเป็น

00:05:0900:05:11 งานที่เราไม่ถนัดเป็นงานที่เราต้อง

00:05:1100:05:14 โอเวอร์โหลดตัวเองทำเยอะหรือเพื่อนๆร่วม

00:05:1400:05:17 งานอาจจะแบบเป็นไม่ได้ชอบกับเราหรือเรา

00:05:1700:05:19 อาจไม่ถูกกับเค้ามันทำให้เกิดความเครียด

00:05:1900:05:22 ทั้งทางร่างกายและจิตใจร่างกายมีวิธีที่

00:05:2200:05:25 จะรับมือกับความเครียดนะครับก็คือเา้าจะ

00:05:2500:05:27 กระตุ้นนะครับให้สร้างฮอร์โมนก็คือหลักๆ

00:05:2700:05:30 ก็จะเป็นฮอร์โมนพวกกลุ่มเอ่อคอร์ติซอล

00:05:3000:05:33 อย่างที่หมอเล่าให้ฟังนะครับอเราถือว่า

00:05:3300:05:36 เป็น long term ของ stress Response

00:05:3600:05:38 [เพลง]

00:05:3900:05:42 นะ