การนำตัวอ่อนมาใช้เพื่อสกัดสเต็มเซลล์ต้องผ่านขั้นตอนใดบ้าง

Stem cell ความหวังในการรักษาในอนาคต : Research Impact [by Mahidol]

จากช่อง : Mahidol Channel มหิดล แชนแนล


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:0900:00:11 สเต็มเซลล์หรือว่าเซลล์ต้นกำเนิด

00:00:1100:00:15 เป็นเซลล์ที่มีความสามารถ ในการที่จะเจริญไปเป็นเซลล์

00:00:1500:00:18 หรือว่าเนื้อเยื่อ หรืออวัยวะ ได้ทุกชนิดในร่างกายของมนุษย์

00:00:1800:00:21 เพราะฉะนั้นการค้นพบสเต็มเซลล์

00:00:2100:00:24 และสามารถเลี้ยงสเต็มเซลล์ได้ในหลอดทดลอง

00:00:2400:00:28 อันนี้ก็ทำให้เกิดมีความคิด ที่จะนำเอาสเต็มเซลล์อันนี้

00:00:2800:00:31 มาพัฒนาให้เป็นเซลล์ที่เราต้องการ

00:00:3100:00:34 หรือว่าเป็นเนื้อเยื่อ หรือว่าอวัยวะที่เราต้องการ

00:00:3500:00:38 ศูนย์ความเป็นเลิศ ทางงานวิจัยสเต็มเซลล์ของศิริราช

00:00:3800:00:41 ร่วมกับภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา

00:00:4100:00:45 และภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

00:00:4500:00:46 ทำงานวิจัยเรื่อง

00:00:4600:00:51 กระบวนการผลิตเซลล์ต้นกำเนิด จากตัวอ่อนในระยะ Blastocyst

00:00:5100:00:54 ซึ่งเป็นการสร้างเซลล์ต้นกำเนิด จากตัวอ่อนของมนุษย์

00:00:5400:00:59 เพื่อจะนำมารักษาโรคร้ายแรง หรือเรื้อรังของผู้ป่วยในอนาคต

00:01:0000:01:03 Blastocyst เป็นตัวอ่อนที่มีอายุ 5 วัน

00:01:0300:01:06 นับจากการมีปฏิสนธิแล้วนะครับ

00:01:0600:01:11 ซึ่งเป็นตัวอ่อนระยะสูงสุดที่มนุษย์ จะสามารถเพาะเลี้ยงได้นอกร่างกาย

00:01:1100:01:16 ซึ่ง Blastocyst นี้ ก็จะเป็นตัวอ่อนที่มีเนื้อเยื่ออยู่ 2 ชนิด

00:01:1600:01:18 ชนิดหนึ่งก็จะพัฒนากลายไปเป็นรก

00:01:1800:01:22 อีกชนิดหนึ่งก็คือ กลายไปเป็นทารกซึ่งเป็นมนุษย์

00:01:2300:01:28 ซึ่งเนื้อเยื่อที่จะกลายเป็นทารก จะประกอบไปด้วย

00:01:2800:01:33 สเต็มเซลล์มีมากมาย มากที่สุดในบรรดาอวัยวะทั้งหลาย

00:01:3300:01:38 ซึ่งสเต็มเซลล์นี้ก็จะถูกพัฒนา ไปเป็นเนื้อเยื่อของมนุษย์

00:01:3800:01:40 เป็นอวัยวะต่าง ๆ ได้มากมาย

00:01:4000:01:42 ในการนำตัวอ่อนของมนุษย์มาใช้

00:01:4200:01:47 ต้องได้รับอนุญาตจากสำนักงานจริยธรรม ของสถาบันนั้น ๆ ก่อนนะครับ

00:01:4700:01:53 และก็ต้องเป็นตัวอ่อนที่เจ้าของ คือพ่อแม่ของตัวอ่อนตัวนั้นบริจาคให้

00:01:5300:01:58 ซึ่งส่วนใหญ่เราก็จะเอามาจาก ตัวอ่อนที่ปฏิสนธิแบบผิดปกติ

00:01:5800:02:02 ซึ่งเรารู้ว่าเติบโตขึ้นมา ก็คงเป็นมนุษย์ที่ผิดปกติ

00:02:0200:02:05 เราจึงจะเลือกใช้ตัวอ่อนพวกนั้น มาสกัดเอาสเต็มเซลล์ออกมา

00:02:1200:02:13 วิธีการที่เราทำก็คือ

00:02:1300:02:16 ตอนแรกเราก็จะใช้วิธีการแตกตัวอ่อนในแท่งแก้ว

00:02:1600:02:18 แยกเอา ICM cell ออกมา แล้วก็มาเรียง

00:02:1800:02:21 เสร็จแล้ว เราเลี้ยงในจานพลาสติกประมาณ 3 วัน

00:02:2100:02:24 บน Extracellular matrix อันหนึ่ง

00:02:2400:02:27 เราพบว่า 3 วัน เซลล์ที่ไม่ใช่สเต็มเซลล์จะเกิดการฝ่อ

00:02:2700:02:30 และจะมีแค่สเต็มเซลล์เท่านั้น ที่เจริญเติบโตได้

00:02:3000:02:31 อันนั้นเป็นครั้งแรกที่เราเจอ

00:02:3100:02:34 และเราก็คิดว่า เราต้องการจำนวนตัวอ่อนมากขึ้น

00:02:3400:02:37 เราก็เลยเอาตัวอ่อนที่เป็นโรค ชนิดต่าง ๆ มาลองมากยิ่งขึ้น

00:02:3700:02:39 ซึ่งเราก็พบว่า มันสามารถทำซ้ำได้

00:02:3900:02:42 และเราก็ลองตัวอ่อนสด และตัวอ่อนแช่แข็งด้วย

00:02:4200:02:44 เราก็พบว่าประสิทธิภาพที่ได้

00:02:4400:02:46 อยู่ที่ประมาณ 73 เปอร์เซ็นต์

00:02:4600:02:48 ซึ่งสูงกว่ารายงานก่อนหน้านี้มากครับ

00:02:4800:02:51 เพราะรายงานก่อนหน้านี้ ค่าเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 30 เปอร์เซ็นต์

00:02:5300:02:55 ในการนำสเต็มเซลล์มารักษาผู้ป่วย

00:02:5500:02:58 จะต้องดูความเข้ากันได้ของ HLA

00:02:5800:03:00 หรือรหัสทางพันธุกรรมบนผิวเม็ดเลือดขาว

00:03:0000:03:05 ซึ่งแต่ละคนจะมีลักษณะเฉพาะตัว และแตกต่างกันตามเชื้อชาติ

00:03:0500:03:08 การเอาสเต็มเซลล์มาปลูกถ่ายให้กับผู้ป่วยนั้น

00:03:0800:03:09 สิ่งสำคัญก็คือ

00:03:0900:03:13 ลักษณะทางพันธุกรรมต้องเหมือนกัน มิฉะนั้นจะมีปัญหา

00:03:1300:03:16 เกี่ยวกับการยอมรับกับไม่ยอมรับ สเต็มเซลล์ที่ให้เข้าไป

00:03:1600:03:18 เพราะฉะนั้นในทางปฏิบัติ

00:03:1800:03:21 ก็จะมีการเก็บสเต็มเซลล์ตัวอ่อนในธนาคาร

00:03:2100:03:26 คือมีการเก็บจำนวนให้มากพอ เช่น 200 ถึง 300 ตัวอย่าง

00:03:2600:03:32 และก็ตรวจดูลักษณะทางพันธุกรรม เรียก HLA อันนี้เกี่ยวข้องกับการปลูกถ่าย

00:03:3200:03:34 เพราะฉะนั้นในการที่จะปลูกถ่าย

00:03:3400:03:37 เมื่อมีผู้ป่วยแล้ว เราจะเลือกสเต็มเซลล์

00:03:3700:03:39 ก็ต้องเลือกที่มี HLA เหมือนกันให้มากที่สุด

00:03:3900:03:41 การปลูกถ่ายจึงจะประสบความสำเร็จ

00:03:4100:03:44 ธนาคารเซลล์ต้นกำเนิดก็จึงมีความสำคัญ

00:03:4600:03:48 โดยธนาคารเซลล์ที่เราคิดกันไว้

00:03:4800:03:50 ก็คือเราอยากจะสร้างธนาคารสเต็มเซลล์

00:03:5000:03:53 ที่ครอบคลุมประชากรของคนไทยก่อนเป็นอันดับแรก

00:03:5300:03:56 เพราะว่าประเทศอื่นก็เริ่มมีการสร้าง Banking ลักษณะนี้แล้ว

00:03:5600:04:00 อย่างเช่น ญี่ปุ่น ก็เริ่มมีที่จะสร้าง ธนาคารสเต็มเซลล์สำหรับประชากรของเขาเอง

00:04:0000:04:05 ด้วย MTP ที่เราคิดค้นขึ้น เราจะสร้างธนาคารสเต็มเซลล์ที่มี HLA

00:04:0500:04:06 ที่เข้ากันกับประชากรไทยทั้งหมด

00:04:0600:04:09 ซึ่งเราประมาณว่าเราต้องใช้ Cell Line ที่มี HLA รูปแบบต่าง ๆ

00:04:0900:04:12 ทั้งหมดประมาณ 140 ถึง 150 รูปแบบ

00:04:1200:04:15 ก็จะเพียงพอที่จะใช้ ในการรักษาคนไทยได้ทั้งประเทศ