ทำไมบางคนที่ติดเชื้อวัณโรคถึงไม่ป่วยทันที

“วัณโรคหลังโพรงจมูก” เกิดไม่บ่อย แต่หากไม่รู้ตัว อันตรายถึงชีวิต!! | คลิป MU [by Mahidol Channel]

จากช่อง : Mahidol Channel มหิดล แชนแนล


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:0000:00:01 เมื่อคุณน้ำตาลเสียชีวิต

00:00:0100:00:06 ผมก็ได้ให้แพทย์หู คอ จมูก ช่วยส่องกล้องไปดูที่หลังโพรงจมูก

00:00:0600:00:11 จึงได้หนีบเนื้อบริเวณนั้น เพื่อนำไปตรวจทางพยาธิวิทยา

00:00:1100:00:13 ก็พบว่ายังมีเลือดไหลตามมาเป็นจำนวนมาก

00:00:1300:00:17 จนนำพามาสู่การเสียชีวิตของคุณน้ำตาล

00:00:2200:00:26 หลังจากนั้น เราจึงได้ทำการตรวจแบบพิเศษ

00:00:2600:00:29 ทั้งที่ศิริราชและที่สถาบันพยาธิวิทยา

00:00:2900:00:32 วิธีการตรวจนั้นก็คือ PCR

00:00:3200:00:35 ผลก็ออกมาว่า มี DNA ของเชื้อวัณโรค

00:00:3500:00:37 ดังนั้น เราจึงสรุปว่า

00:00:3700:00:43 คุณน้ำตาลมีภาวะติดเชื้อวัณโรค ที่บริเวณหลังโพรงจมูก

00:00:4600:00:48 เชื้อวัณโรคเป็นเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่ง

00:00:4800:00:52 ในภาษาทางการแพทย์ เราเรียกว่า Mycobacterium tuberculosis

00:00:5200:00:54 เชื้อวัณโรคแพร่กระจายจากคนสู่คน

00:00:5400:00:55 ทางละอองเสมหะ

00:00:5500:00:58 ซึ่งก็เกิดจากการที่คนคนหนึ่งเป็นวัณโรค

00:00:5800:01:01 ไอ จาม เปล่งเสียง หรือแม้แต่ร้องเพลง

00:01:0100:01:03 ทำให้เกิดละอองเสมหะล่องลอยอยู่ในอากาศ

00:01:0400:01:08 เมื่อเราสูดหายใจเอาละอองเสมหะ ที่มีเชื้อวัณโรคอยู่ เข้าไปในปอดของเรา

00:01:0800:01:10 ก็จะทำให้เราป่วยขึ้น

00:01:1000:01:11 แต่ไม่ได้ทุกคนที่เป็น

00:01:1100:01:15 เราพบแค่ประมาณ 10% ของคนที่ได้รับเชื้อวัณโรคไป

00:01:1500:01:16 จะเกิดวัณโรคเกิดขึ้น

00:01:1700:01:22 ซึ่งคนที่มีร่างกายไม่แข็งแรง เช่น เด็ก ผู้สูงอายุ

00:01:2200:01:24 มีโรคเรื้อรัง เช่น เป็นเบาหวาน

00:01:2400:01:27 ไตวายเรื้อรัง หรือคนที่เป็นภูมิคุ้มกันบกพร่อง

00:01:2700:01:30 ก็จะมีโอกาสติดเชื้อวัณโรค ได้ง่ายกว่าคนธรรมดา

00:01:3000:01:35 โดยที่ 80-85% ของคนที่ได้รับเชื้อวัณโรค เข้าไปที่ปอดนั้น

00:01:3500:01:39 ก็จะเกิดวัณโรคเฉพาะส่วนที่ปอด หรือเราเรียกว่า วัณโรคปอด

00:01:3900:01:43 สำหรับผู้ป่วยส่วนหนึ่ง คือประมาณ 15-20%

00:01:4300:01:45 เชื้อวัณโรคนั้นจะเล็ดลอดออกจากปอดของเขา

00:01:4500:01:49 เข้าไปตามระบบกระแสเลือด หรือระบบกระแสน้ำเหลือง

00:01:4900:01:53 ทำให้เกิดวัณโรค ในอวัยวะอื่น ๆ ได้ทั่วร่างกาย

00:01:5300:01:55 ไม่ว่าจะเป็นวัณโรคเยื่อหุ้มสมอง

00:01:5500:01:56 วัณโรคกระดูก

00:01:5600:01:58 วัณโรคหลังโพรงจมูก

00:01:5800:02:00 เมื่อคนเราได้รับเชื้อวัณโรคเข้าไป

00:02:0000:02:04 จะมีผู้ป่วยเพียง 10% เท่านั้น ที่จะเกิดเป็นวัณโรคเกิดขึ้น

00:02:0400:02:08 แต่ใน 10% นั้น มันไม่ได้เกิดวัณโรคทันทีทันใด

00:02:0800:02:12 เชื้อวัณโรคมันสามารถหลบอยู่ในตัวเรา ได้เป็นปี ๆ เป็นสิบปีโดยที่ไม่ตาย

00:02:1200:02:15 และเมื่อมันพร้อม เชื้อมันแข็งแรงขึ้น

00:02:1500:02:18 หรือร่างกายเราอ่อนแอลง ภูมิต้านทานเราลดลง

00:02:1800:02:19 เชื้อวัณโรคก็จะแสดงอาการออกมา

00:02:1900:02:22 เพิ่มจำนวนขึ้นมา แล้วก็ทำให้ร่างกายเราเกิดโรคครับ

00:02:2500:02:29 ถ้าท่านมีอาการบ่งชี้ว่าอาจจะเป็นวัณโรคปอด

00:02:2900:02:31 เช่น ไอเกิน 2 สัปดาห์

00:02:3100:02:33 มีเบื่ออาหาร น้ำหนักลด

00:02:3300:02:35 หรือมีไข้ไม่ทราบสาเหตุ

00:02:3500:02:39 ควรจะต้องรีบไปรับการตรวจหา ว่าเป็นวัณโรคหรือไม่โดยแพทย์

00:02:3900:02:44 หรือถ้าท่านสงสัยว่าจะมีอาการของวัณโรคนอกปอด

00:02:4400:02:46 ยกตัวอย่างเช่น วัณโรคหลังโพรงจมูก

00:02:4600:02:48 หากท่านมีอาการคลำก้อนได้ที่คอ

00:02:4900:02:53 มีอาการจุกแน่น ระคายคอ เจ็บในคอเรื้อรัง เกิน 2 สัปดาห์

00:02:5300:02:56 ควรจะรีบไปพบแพทย์ เพื่อตรวจหาว่าเป็นวัณโรคหรือไม่

00:02:5600:02:58 การวินิจฉัยของวัณโรคปอด

00:02:5800:03:01 ซึ่งอาศัยการเอกซเรย์ปอด การตรวจเสมหะ

00:03:0100:03:02 หาเชื้อวัณโรคได้

00:03:0200:03:05 แต่ถ้าเป็นวัณโรคนอกปอด

00:03:0500:03:08 โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เราสนใจกันคือ วัณโรคหลังโพรงจมูก

00:03:0800:03:10 การวินิจฉัยจะยุ่งยาก

00:03:1000:03:12 เนื่องจากว่าแพทย์จะต้องทำการตรวจ

00:03:1200:03:16 แล้วก็ตัดชิ้นเนื้อบริเวณนั้น เพื่อไปตรวจหาเชื้อวัณโรค

00:03:1600:03:21 หรือหาลักษณะบางอย่าง ที่บ่งชี้ถึงการติดเชื้อวัณโรคเกิดขึ้นครับ

00:03:2300:03:25 หลังจากกรณีคุณน้ำตาล

00:03:2500:03:29 เหล่าผู้ปกครองทั้งหลาย หรือแม้กระทั่งผู้ป่วยหลายราย

00:03:2900:03:32 กังวลว่าเป็นเลือดกำเดาไหลบ่อย

00:03:3200:03:35 จะมีโอกาสเกิดเหตุอย่างคุณน้ำตาลหรือไม่

00:03:3500:03:38 ถ้าถามว่ามีโอกาสเกิดหรือไม่ คำตอบก็ต้อง มี แต่น้อยมาก

00:03:3800:03:39 อีกอย่างคือ เลือดกำเดาไหลนี่

00:03:3900:03:43 จริง ๆ ที่เจอบ่อย มันจะเป็นไหลจาก โพรงจมูกส่วนหน้า ไม่ใช่ด้านหลังโพรงจมูก

00:03:4300:03:45 ที่เส้นเลือดมันเปราะบาง

00:03:4500:03:48 หรือว่าช่วงหน้าหนาว มันแห้ง แล้วมันก็แตก

00:03:4800:03:52 ซึ่งสังเกตว่า เราก็แค่ประคบตรงโคนจมูก บีบไว้หน่อย มันก็หยุด

00:03:5200:03:55 ดังนั้น ผมคิดว่าไม่จำเป็นต้องกังวลขนาดนั้น

00:03:5500:03:59 ในประเทศไทย ตั้งแต่ปี 2535 จนถึงปัจจุบัน

00:03:5900:04:03 มีรายงานคนไข้วัณโรคหลังโพรงจมูก 39 ราย

00:04:0300:04:09 โดยที่ทั้ง 39 ราย ไม่ได้มาด้วยอาการเฉพาะ ที่บ่งชี้ว่าเป็นวัณโรคหลังโพรงจมูก

00:04:0900:04:12 ส่วนใหญ่เจอเพราะคนไข้ไปด้วยเรื่องอื่น

00:04:1200:04:15 เช่น ต่อมน้ำเหลืองโต แล้วก็ตรวจร่างกาย

00:04:1500:04:18 แล้วสุดท้าย นำพามาสู่การส่องกล้อง ตัดตรวจชิ้นเนื้อ

00:04:1800:04:19 แล้วถึงพบว่าเป็นวัณโรค

00:04:2200:04:24 การรักษาวัณโรคนั้น รักษาด้วยยาเป็นหลัก

00:04:2500:04:30 แต่สำหรับวัณโรคนอกปอดนั้น อาจจะมีการผ่าตัดช่วยการรักษาในบางกรณี

00:04:3000:04:35 เช่น อวัยวะนั้น ยาไม่สามารถเข้าไป ฆ่าเชื้อวัณโรคได้เต็มที่ดีพอ

00:04:3500:04:36 ก็จะอาศัยการผ่าตัดช่วย

00:04:3700:04:39 สำหรับยารักษาวัณโรคนั้น

00:04:3900:04:41 ต่างจากโรคติดเชื้อทั่ว ๆ ไป

00:04:4100:04:44 ซึ่งเรารักษากัน 5 วัน 7 วัน 14 วัน ก็เพียงพอ

00:04:4400:04:46 แต่เชื้อวัณโรคนั้นเป็นเชื้อที่ตายยาก

00:04:4700:04:48 ต้องการการรักษานาน

00:04:4800:04:50 ระยะเวลาที่สั้นที่สุด

00:04:5000:04:52 เท่าที่วิทยาการปัจจุบันเรามีนั้น

00:04:5200:04:54 คือต้องรักษานาน 6 เดือนนะครับ

00:04:5500:04:56 แล้วก็ต้องใช้ยาหลายชนิดร่วมกัน

00:04:5900:05:03 การป้องกันตัวเราเองให้เป็นวัณโรคได้ยาก

00:05:0300:05:05 สิ่งที่สำคัญก็คือ การรักษาสุขภาพให้แข็งแรง

00:05:0500:05:09 พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

00:05:0900:05:10 รับประทานอาหารที่มีคุณค่า

00:05:1000:05:14 หลีกเลี่ยงการเข้าไปในที่ที่มีโอกาส ที่จะรับเชื้อวัณโรคได้ง่าย

00:05:1400:05:16 ก็คือ สถานที่แออัด

00:05:1600:05:18 ระบบระบายอากาศไม่ดี

00:05:1800:05:20 เมื่อเรารักษาสุขภาพเราดีแล้ว

00:05:2000:05:22 เราก็ยังอาจจะเกิดวัณโรคเกิดขึ้นได้

00:05:2200:05:27 ดังนั้น ถ้าท่านมีอาการบ่งชี้ว่า อาจจะเป็นวัณโรค

00:05:2700:05:31 ควรจะต้องรีบไปรับการตรวจหา ว่าเป็นวัณโรคหรือไม่โดยแพทย์