แพทย์วินิจฉัยว่าเป็นโรค Hoarding Disorder ต้องมีเงื่อนไขอะไรบ้าง

รู้จักโรคชอบเก็บของ (Hoarding Disorder) เป็นเพียงนิสัย หรือ โรคจิตเวช? | พบหมอมหิดล

จากช่อง : Mahidol Channel มหิดล แชนแนล


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:0000:00:03 เคยสังเกตกันไหมคะว่า ในบางครอบครัวหลาย ๆ บ้านนี่

00:00:0300:00:06 อาจจะมีผู้ใหญ่ในบ้านที่ชอบเก็บสะสมของ

00:00:0600:00:07 แล้วก็เก็บเอาไว้เยอะ ๆ

00:00:0700:00:10 จนบางครั้งเราเอง ก็อาจจะรู้สึกรำคาญใจ

00:00:1000:00:12 หรือว่ารู้สึกว่ามันไม่เรียบร้อย หรือว่าสกปรก

00:00:1200:00:16 ที่ผู้ใหญ่ในบ้านของเราชอบเก็บสะสมของ

00:00:1600:00:17 อาจจะไม่ได้เกิดจากความชอบ

00:00:1700:00:20 หรือไม่ได้เกิดจากความจำเป็น ที่ท่านจำเป็นจะต้องใช้จริง ๆ

00:00:2000:00:23 บางครั้งอาจจะเป็นอาการของโรค Hoarding Disorder

00:00:2300:00:25 หรือโรคชอบเก็บของก็ได้ค่ะ

00:00:2500:00:33 [เสียงดนตรี]

00:00:3300:00:37 บางครั้งเวลาที่เจอผู้ป่วยที่มี อาการของ Hoarding Disorder

00:00:3700:00:40 แล้วอธิบายเรื่องอาการของโรค ให้ญาติผู้ป่วยฟัง

00:00:4000:00:42 บางครั้งญาติผู้ป่วย ก็จะประหลาดใจเหมือนกัน

00:00:4200:00:44 ว่า เอ๊ะ…มันมีโรคแบบนี้ด้วยหรือ

00:00:4400:00:47 เพราะว่าเข้าใจว่า จริง ๆ แล้วมันเป็นนิสัย ของคน ๆ หนึ่งมากกว่า

00:00:4700:00:50 แต่จริง ๆ แล้ว ในหลาย ๆ ราย มันเป็นโรคจริง ๆ

00:00:5000:00:52 หรืออย่างที่เราอาจจะได้ยินตามข่าวว่า

00:00:5200:00:54 คนบ้านข้าง ๆ เก็บของไว้เยอะ

00:00:5400:00:56 จนมีงู มีสัตว์เลื้อยคลาน

00:00:5600:00:59 จนต้องตามเทศบาลมาช่วยกันเก็บของ

00:00:5900:01:03 [เสียงดนตรี]

00:01:0300:01:05 โรค Hoarding Disorder หรือโรคชอบเก็บของ

00:01:0500:01:08 ก็จะเป็นโรคในกลุ่มของโรคย้ำคิดย้ำทำ

00:01:0800:01:12 ปัจจุบันเราพบว่า ส่วนใหญ่นี่ จะพบในคนที่อายุเกิน 55 ปีขึ้นไป

00:01:1200:01:15 ก็มักจะสัมพันธ์กับโรคในคนที่อายุเยอะ

00:01:1500:01:17 เช่น โรคสมองเสื่อม เส้นเลือดในสมองมีปัญหา

00:01:1800:01:20 หรือว่าอาจจะพบร่วมกับ โรคทางจิตเวชอย่างอื่น

00:01:2000:01:22 เช่น โรคย้ำคิดย้ำทำ

00:01:2200:01:26 โรคซึมเศร้า หรือว่าอาจจะพบใน โรคจิตเภทด้วยก็ได้เหมือนกัน

00:01:2600:01:29 ซึ่งโรคกลุ่มนี้ อาการเด่น ๆ ของมันก็คือ

00:01:2900:01:31 ผู้ป่วยมักชอบเก็บของ

00:01:3100:01:33 แล้วก็ไม่สามารถที่จะทิ้งของ

00:01:3300:01:34 ที่คนส่วนใหญ่เขามักจะทิ้ง

00:01:3400:01:37 พอเก็บไว้เยอะ ๆ บางทีมันก็รกบ้าน

00:01:3700:01:38 ทำให้บ้านเลอะเทอะ

00:01:3800:01:40 หรือว่าเกิดความสกปรกเกิดขึ้น

00:01:4000:01:43 แล้วก็จะทำให้มีปัญหากับ คนที่อยู่อาศัยร่วมกัน

00:01:4300:01:46 จริง ๆ แล้ว ผู้ป่วยอาจจะเป็นนักสะสมก็ได้

00:01:4600:01:48 แต่ว่ามันจะต่างกัน หนึ่ง ในแง่ว่า

00:01:4800:01:50 การเก็บของของนักสะสม

00:01:5000:01:53 ก็จะโดนเก็บอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย มีการจัดหมวดหมู่

00:01:5300:01:55 ในขณะที่ผู้ป่วยที่เป็นโรค Hoarding Disorder

00:01:5500:01:57 มักจะเก็บแบบไม่เป็นระเบียบค่ะ

00:01:5700:02:00 หรือว่ายากมาก ๆ ที่มันจะเป็นระเบียบได้

00:02:0000:02:03 เพราะมันจะงอกเพิ่มพูนมาอย่างมหาศาล

00:02:0300:02:07 [เสียงดนตรี]

00:02:0700:02:10 ในทางการแพทย์ เราก็มีข้อวินิจฉัย 4 อย่าง

00:02:1000:02:16 ข้อแรก ผู้ป่วยก็จะยึดติดกับสิ่งของ ที่จริง ๆ แล้ว มันควรจะจำเป็นต้องทิ้ง

00:02:1600:02:19 แล้วก็ไม่สามารถที่จะทิ้ง ของที่ไม่มีค่าเหล่านั้นไปได้

00:02:1900:02:21 อย่างเช่น หลอดน้ำใช้แล้ว

00:02:2100:02:25 หรือว่าถ้วยพลาสติก ที่มันเอาไป reuse หรือใช้ซ้ำไม่ได้

00:02:2500:02:29 ข้อที่ 2 ก็คือเหตุผลที่ผู้ป่วยไม่สามารถ ทิ้งของที่ควรจะต้องทิ้งเหล่านั้นได้

00:02:3000:02:32 เพราะว่าเขากังวลอยู่ลึก ๆ ว่า

00:02:3200:02:34 ถ้ามันมีความจำเป็นที่จะต้องใช้ขึ้นมานี่

00:02:3400:02:37 เขาจะไม่สามารถที่จะมีสิ่งของนั้นมาใช้ได้

00:02:3700:02:39 แต่ว่าของของผู้ป่วยโรค Hoarding

00:02:3900:02:42 มันจะเป็นของที่เรารู้สึกว่า เดี๋ยวมันก็ได้มาใหม่

00:02:4300:02:44 คือ ขวดน้ำอย่างนี้

00:02:4400:02:46 ไปซื้อน้ำมาขวดนึง เราก็ได้ขวดน้ำมาใหม่แล้ว

00:02:4600:02:50 เพราะฉะนั้นโอกาสที่มันจะหายไป แล้วไม่ได้ใช้นี่

00:02:5000:02:52 มันก็จะน้อยมาก ๆ เลย

00:02:5200:02:55 ส่วนข้อที่ 3 พอผู้ป่วยเก็บของมาเยอะ ๆ นี่

00:02:5500:02:56 ของที่เก็บเหล่านั้นนี่

00:02:5600:02:59 โดยมากผู้ป่วยจะไม่สามารถ ที่จะจัดเรียงให้มันเป็นระเบียบได้

00:02:5900:03:01 ฉะนั้น มันก็จะรก เลอะเทอะไปหมด

00:03:0100:03:04 แล้วก็ห่วงว่า คนอื่นจะมาเอาของตัวเองไปทิ้งด้วย

00:03:0400:03:06 ข้อสุดท้าย อันนี้เป็นข้อที่สำคัญก็คือ

00:03:0600:03:08 การเก็บสะสมของของผู้ป่วยนี่

00:03:0800:03:11 มันจะส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิต

00:03:1100:03:14 ไม่ว่าจะเป็นในแง่มุมของความสัมพันธ์ ระหว่างคนในครอบครัว

00:03:1400:03:16 ระหว่างเพื่อนบ้าน หรือว่าในชุมชน

00:03:1600:03:19 หรือว่าการเก็บนี่ อาจจะส่งผลต่อสุขภาวะ

00:03:1900:03:22 ในแง่มุมของความสะอาด หรือสุขอนามัยของผู้ป่วยเอง

00:03:2200:03:24 ผู้ป่วยต้องมีอาการทั้งหมด 4 ข้อเลย

00:03:2400:03:27 ถึงจะสามารถวินิจฉัยว่า เป็นโรค Hoarding Disorder ได้

00:03:2700:03:29 ถ้าสมมุติว่าผู้ป่วยมีอาการแค่ ข้อ 1 ข้อ 2 ข้อ 3

00:03:3000:03:32 โดยที่มันไม่ได้กระทบการใช้ชีวิตของผู้ป่วย

00:03:3200:03:33 ไม่ได้เดือดร้อนคนอื่น

00:03:3300:03:34 ไม่ได้กระทบสุขภาวะ

00:03:3400:03:37 เราก็จะไม่ได้วินิจฉัย ว่าเป็นโรค Hoarding Disorder ค่ะ

00:03:3700:03:41 [เสียงดนตรี]

00:03:4100:03:43 การรักษาก็อาจจะมีหลัก ๆ อยู่ประมาณ 2 ข้อ

00:03:4300:03:47 ในปัจจุบัน การใช้ยา ยังไม่ได้มีรายงานมากนักว่า

00:03:4700:03:48 ใช้ยาชนิดไหนแล้วดีที่สุด

00:03:4800:03:50 เนื่องจากว่าโรค Hoarding

00:03:5000:03:53 มันโดนจัดเป็นกลุ่มโรคเดียวกับ โรคย้ำคิดย้ำทำ

00:03:5300:03:54 ฉะนั้น ยาส่วนใหญ่ที่ใช้นี่

00:03:5400:03:57 ก็จะเป็นยาที่เอาไว้รักษา ในผู้ป่วยโรคย้ำคิดย้ำทำ

00:03:5700:04:01 แล้วก็มีการรักษาอีกแบบหนึ่ง เรียกว่า การทำจิตบำบัด

00:04:0100:04:04 ก็คือเป็นการทำจิตบำบัดเพื่อปรับความคิด แล้วก็ปรับพฤติกรรม

00:04:0400:04:07 ให้ผู้ป่วยสามารถที่จะยับยั้งชั่งใจ

00:04:0700:04:10 สามารถจำแนก หรือลำดับความสำคัญของสิ่งต่าง ๆ ได้

00:04:1000:04:14 เพียงแต่ว่า เนื่องจากว่าข้อมูลของผู้ป่วยนี่ มันมีไม่เยอะมากนัก

00:04:1400:04:15 มันทำให้ไม่สามารถที่จะบอกได้ว่า

00:04:1500:04:18 การรักษาวิธีไหนเป็นวิธีที่ดีที่สุดค่ะ

00:04:1800:04:19 การที่ชอบเก็บของนี่ค่ะ

00:04:2000:04:23 บางทีมันก็อาจจะบอกว่า เป็นโรค Hoarding ไม่ได้เสมอไป

00:04:2300:04:25 ฉะนั้น ถ้าสมมุติว่า คุณพ่อ คุณแม่ คุณตา คุณยายอยู่

00:04:2500:04:27 แล้วท่านชอบเก็บสะสมของ

00:04:2700:04:29 อาจจะค่อย ๆ มาเช็กก่อนว่า

00:04:2900:04:31 จริง ๆ แล้ว อาการมันเข้าได้กับ โรค Hoarding หรือเปล่า

00:04:3100:04:34 หรือว่าสาเหตุ หรือเหตุผลที่ท่านเก็บของเหล่านั้นไว้

00:04:3400:04:35 มันเป็นจากอะไร

00:04:3500:04:37 ถ้าสมมุติว่าจัดการไม่ได้ หรือคุยกันไม่รู้เรื่องจริง ๆ

00:04:3700:04:39 ก็อาจจะพามาพบแพทย์ก็ได้ค่ะ

00:04:3900:04:46 [เสียงดนตรี]