เมือกในร่างกายมีหน้าที่อะไรบ้าง

เมือกช่วยให้เรายังมีสุขภาพดีได้อย่างไร - Katharina Ribbeck

จากช่อง : จงใฝ่รู้อยู่เสมอ — TED-Ed


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:1100:00:15 หากคุณกำลังเป็นหวัด เมือกคงเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงได้ยาก

00:00:1500:00:19 แต่มันคืออะไร มันทำอะไรบ้าง นอกจากทำให้คุณรู้สึกแย่

00:00:1900:00:23 ร่างกายของคุณสร้างเมือก ปริมาณมากกว่าหนึ่งลิตรขึ้นทุก ๆ วัน

00:00:2300:00:27 ในบริเวณพื้นผิวที่ชุ่มชื้นของร่างกาย ที่ไม่ได้ห่อหุ้มด้วยผิวหนัง

00:00:2700:00:28 เช่น ดวงตา

00:00:2800:00:29 จมูก

00:00:2900:00:30 ปาก

00:00:3000:00:31 ปอด

00:00:3100:00:33 และ กระเพาะอาหาร ก็มีสิ่งนี้ปกคลุมอยู่

00:00:3300:00:36 และนั่นเป็นเหตุผลว่า ทำไมมันถึงถูกเรียกว่า "เยื่อเมือก"

00:00:3600:00:38 เมือกมีบทบาทสำคัญหลายอย่างต่อร่างกายของคุณ

00:00:3800:00:41 มันปกป้องเนื้อเยื่อบอบบาง จากการแห้งและปริแตก

00:00:4100:00:44 ซึ่งอาจนำไปสู่การติดเชื้อได้

00:00:4400:00:46 มันทำให้ดวงตาของคุณชุ่มชื้น คุณจึงสามารถกระพริบตาได้

00:00:4600:00:49 มันปกป้องผนังกระเพาะอาหารของคุณจากกรด

00:00:4900:00:53 มันต่อต้านการคุกคาม โดยการกำจัดหรือดักจับสสาร

00:00:5300:00:55 ที่สามารถทำให้คุณป่วยได้

00:00:5500:01:01 และท้ายที่สุด มันเป็นที่อยู่และเป็นแหล่ง ของแบคทีเรียประจำร่างกายจำนวนมหาศาล

00:01:0100:01:04 ไมโครไบโอตา (microbiota) ของคุณ ซึ่งอยู่ในความควบคุม

00:01:0400:01:07 เมือกประกอบด้วยสารประกอบ ที่แตกต่างกันหลายชนิด

00:01:0700:01:10 ได้แก่ โปรตีน ไขมัน และเกลือ

00:01:1000:01:15 แต่ส่วนประกอบสำคัญของน้ำเมือก คือ กลุ่มของโปรตีนืที่เรียกว่า มิวซิน (mucin)

00:01:1500:01:19 มิวซิน คือ โมเลกุลหลักที่มีขนาดใหญ่ในเมือก

00:01:1900:01:23 และมีความสำคัญ ในการทำให้เมือกมีสัมผัสที่ลื่น

00:01:2300:01:26 มันอยู่ในกลุ่มของโปรตีนที่เรียกว่า ไกลโคโปรตีน (Glycoprotein)

00:01:2600:01:30 ซึ่งประกอบด้วยกรดอะมิโนและน้ำตาล

00:01:3000:01:35 ในมิวซิน โซ่โมเลกุลสายยาวของน้ำตาล จะจับเข้ากับกรดอะมิโนจำเพาะ

00:01:3500:01:37 ที่อยู่ในแกนหลักของโปรตีน

00:01:3700:01:43 สายโซ่โมเลกุลน้ำตาลที่ชอบน้ำ (hydrophilic) ช่วยให้เมือกละลายในสารคัดหลั่งของร่างกาย

00:01:4300:01:45 เมือกซึ่งประกอบด้วยน้ำถึง 90 เปอร์เซนต์

00:01:4500:01:48 สามารถกักเก็บความชุ่มชื้นไว้ได้ เพราะโซ่โมเลกุลของน้ำตาลเหล่านี้

00:01:4800:01:52 บางโมเลกุลของมิวซิน สามารถมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างมิวซินโมเลกุลอื่น ๆ

00:01:5200:01:55 เพื่อเกิดเป็นเครือข่ายซับซ้อนที่เป็นสิ่งกีดขวาง

00:01:5500:01:58 ต่อเชื้อก่อโรค และผู้บุกรุกอื่น ๆ

00:01:5800:02:03 นี่จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมเมือกคือด่านแรก ที่ปกป้องร่างกายจากสิ่งแปลกปลอมภายนอก

00:02:0300:02:05 เช่น แบคทีเรีย และฝุ่นละออง

00:02:0500:02:09 มันถูกสร้างขึ้นอย่างต่อเนื่อง เพื่อกำจัดสิ่งแปลกปลอมออกจากทางเดินหายใจ

00:02:0900:02:11 คล้ายสายพานลำเลียงเมือกลื่นไหล

00:02:1100:02:15 มันช่วยป้องกันแบคทีเรีย ที่พยายามเข้าไปในเนื้อเยื่อปอดอันบอบบาง

00:02:1500:02:20 หรือพยายามเข้าไปในกระแสเลือด ซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้เกิดการติดเชื้อรุนแรง

00:02:2000:02:23 แบคทีเรียที่เป็นอันตรายเหล่านี้ ยังอาจทำให้เกิดโรคได้ด้วยเช่นกัน

00:02:2300:02:27 เมื่อมันรวมตัวกันและก่อตัวกลายเป็นเมือกลื่น ๆ ที่เรียกว่า ไบโอฟิล์ม (biofilm)

00:02:2700:02:29 แต่ในเมือกประกอบด้วยมิวซิน

00:02:2900:02:31 เปปไทด์ต้านจุลชีพ

00:02:3100:02:32 แอนติบอดี

00:02:3200:02:36 รวมถึงไวรัสที่ชอบเขมือบแบคทีเรีย ที่เรียกว่า แบคทีรีโอฟาร์จ (Bacteriophage)

00:02:3600:02:40 ทั้งหมดนี้ทำงานร่วมกัน เพื่อป้องกันการก่อตัวของไปโอฟิล์ม

00:02:4000:02:43 ถ้าจุลินทรีย์มีอันตรายและทำให้คุณป่วย

00:02:4300:02:48 ร่างกายจะเพิ่มการสร้างเมือก เพื่อพยายามกำจัดมันอย่างรวดเร็ว

00:02:4800:02:53 จากนั้นระบบภูมิคุ้มกันจะปล่อย เซลล์เม็ดเลือดขาวเข้าไปในเมือกของคุณ

00:02:5300:02:57 อันที่จริง เมือกที่มีสีออกเขียว มักเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อ

00:02:5700:03:01 สีของมันได้มาจากเอนไซม์ ที่ถูกสร้างโดยเม็ดเลือดขาวเหล่านั้น

00:03:0100:03:04 วิธีการจัดการแบคทีเรียแบบหลายทิศทางเช่นนี้

00:03:0400:03:07 คือหนึ่งในเหตุผล ที่ทำให้เราไม่ต้องป่วยตลอดเวลา

00:03:0700:03:11 แม้ว่าเมือกจะช่วยต่อต้านแบคทีเรีย ที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อ

00:03:1100:03:16 แต่แบคทีเรียส่วนใหญ่จำนวนมหาศาล ที่อาศัยอยู่ประจำในร่างกายไม่ได้เป็นอันตราย

00:03:1600:03:18 และหลายชนิดก็มีคุณประโยชน์อย่างมาก

00:03:1800:03:21 โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อพวกมันอยู่ในเมือก

00:03:2100:03:23 ที่ซึ่งมันสามารถทำหน้าที่สำคัญต่าง ๆ ได้

00:03:2300:03:25 เช่น การสังเคราะห์วิตามิน

00:03:2500:03:27 ระงับการติดเชื้อที่เป็นอันตราย

00:03:2700:03:30 และควบคุมการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ชนิดที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย

00:03:3000:03:34 ดังนั้น แม้ว่าคุณอาจนึก เอาเมือกไปเกี่ยวข้องกับเรื่องของความเจ็บป่วย

00:03:3400:03:36 แต่จริง ๆ แล้วมันกำลังช่วยให้คุณแข็งแรง

00:03:3600:03:38 แน่ละ มันอาจฟังดูน่าขยะแขยง

00:03:3800:03:42 แต่คุณคิดออกอีกไหมว่าสสารใด ที่จะสามารถให้ความชุ่มชื้น

00:03:4200:03:43 รักษาความสะอาดของร่างกาย

00:03:4300:03:45 ต่อต้านการติดเชื้อ

00:03:4500:03:48 และช่วยควบคุมประชากรแบคทีเรีย ที่มีอยู่อย่างมหาศาลได้

00:03:4800:03:51 นึกไม่ออกใช่ไหมล่ะ ก็มีแค่น้ำเมือกนี่แหละ