00:00:00 → 00:00:03 นี้เราจะพูดคุยถึงเรื่องของโรค ITP

00:00:03 → 00:00:05 หรือว่าเกล็ดเลือดต่ํานั่นเอง

00:00:05 → 00:00:09 จริงๆต่างกับเลือดจางหรือเปล่านะคะ หรือว่าจริงๆแล้วเป็นยังไง ?

00:00:09 → 00:00:14 รวมถึงเด็กไทยถ้าหากเป็นจะต้องดูแลรักษายังไงด้วยค่ะ ต้องขอต้อนรับนะคะ

00:00:14 → 00:00:19 วิทยากรที่ให้เกียรติมาร่วมพูดคุยในวันนี้ ท่านอาจารย์นายแพทย์ อุษณรรัตน์

00:00:19 → 00:00:21 อนุรักษ์พันธุ์ค่ะ อาจารย์ภาควิชากุมารเวชศาสตร์

00:00:21 → 00:00:24 คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดีค่ะ

00:00:24 → 00:00:30 สวัสดีค่ะคุณหมอ สวัสดีครับ พูดถึงเรื่องของโรค

00:00:30 → 00:00:37 ITP ครับ จริงๆคืออะไรค่ะ แล้วก็มีผลหรือว่าเกี่ยวข้องกับร่างกายของเด็กๆยังไงบ้างค่ะ

00:00:37 → 00:00:43 ครับผมในเรื่องของ ITP นะครับก็มันเป็นชื่อย่อนะครับ ชื่อจริงก็คือ Immune Thrombocytopenia

00:00:43 → 00:00:49 นะครับก็คือถ้าเกิดแปลตรงๆ ตามชื่อ ก็คือ Immune ก็คือเรื่องของภาวะภูมิคุ้มกันนะครับ

00:00:49 → 00:00:53 Thrombocytopenia ก็คือภาวะเกล็ดเลือดต่ํา ค่ะ

00:00:53 → 00:00:59 นะครับ ก็คือเป็นภาวะเกร็ดเลือดต่ําจากภูมิคุ้มกันของร่างกายที่มาทําลายเกล็ดเลือด ค่ะ นะครับ ครับผม

00:00:59 → 00:01:03 ก็คือแสดงว่าเกี่ยวข้องกับเกล็ดเลือด ใช่ครับ แล้วเกล็ด

00:01:03 → 00:01:07 มันมีหน้าที่ยังไงสําคัญยังไงค่ะ ในเรื่องของเกล็ดเลือดนะครับ

00:01:07 → 00:01:10 เกล็ดเลือดก็ทําหน้าที่ในเรื่องของการห้ามเลือด อืม นะครับ

00:01:10 → 00:01:13 เมื่อไหร่ร่างกายมีบาดแผลเกิดขึ้น ค่ะ ขึ้น

00:01:13 → 00:01:17 เกล็ดเลือดก็จะไปอยู่บริเวณปากแผลนั้นทางด้านหลอดเลือดนะครับ ค่ะ

00:01:17 → 00:01:24 แล้วก็ทําการหยุดเลือด นะครับ เมื่อไหร่ที่มีเกล็ดเลือดต่ําก็จะทําให้คนไข้อาจจะมีจุดจ้ําเลือดออกตามตัวนะครับ

00:01:24 → 00:01:29 มีเลือดออกตามไรฟัน เลือดออกออกตาม เอ่อ

00:01:29 → 00:01:33 จมูกนะครับหรือว่าทางลําไส้ ค่ะ นะครับ ครับผม อืม

00:01:33 → 00:01:40 งั้นอย่างงี้ก็จะมีปัญหาเกี่ยวกับเลือดที่เหมือนเลือดออก หรือว่าถ้ามีแผลเลือดก็จะไหลไม่หยุดแบบเนี้ย

00:01:40 → 00:01:42 ใช่ครับ ใช่ครับ ก็คือถ้าเกิดมีแผลเลือดก็จะใหญ่

00:01:42 → 00:01:50 ไหลไม่หยุดแล้วก็อาจจะในบางรายที่เจอได้เรื่อยๆก็คืออาจจะมาด้วยลักษณะของเลือดกําเดาไหล ค่ะ แล้วก็ไหลนานกว่าปกติ อืม

00:01:50 → 00:01:57 นะครับ โดยก็คือ เลือดกําเดาไหลในที่นี้ก็คือไม่ได้มีการปฐมพยาบาลอย่างถูกวิธี

00:01:57 → 00:01:59 ค่ะ นะครับ อย่างในภาพนี้คืออะไรค่ะ

00:01:59 → 00:02:02 อย่างในภาพนะครับ ค่ะ ตะกี้ที่ผ่านไปนะครับ ค่ะ เอ่อ

00:02:02 → 00:02:06 ผมก็ดูไม่ทันเหมือนกัน ค่ะ

00:02:08 → 00:02:10 อันนี้คือที่อาจารย์เอามาคือมีความสําคัญยังไงค่ะ

00:02:10 → 00:02:25 ก็ครับผมอันนี้ก็คือเป็นลักษณะที่ไม่มีเกล็ดเลือดนะครับเพราะว่าปกติร่างกายเราถ้าเกิดเราดูจากลักษณะหน้าตาเม็ดเลือดแล้วเนี้ยไอ้ที่เราเห็นสีออกชมพูม่วงๆ อันที่เซลล์เยอะๆอันนั้นคือเป็นเม็ดเลือดแดงนะครับ

00:02:25 → 00:02:28 ค่ะ แล้วที่เห็นเป็นตัวใหญ่ใหญ่ขึ้นมานั่นคือเม็ดเลือดขาว

00:02:28 → 00:02:33 อืม นะครับ ส่วนเกร็ดเลือดจะเป็นอันเล็กๆตามชื่อของมันก็คือเป็นเกล็ดเลือดนะครับ

00:02:33 → 00:02:35 ค่ะ ถ้าเกิดดูทางมุมขวาทางประมาณ

00:02:36 → 00:02:38 เอ่อสี่นาฬิกามีอยู่อันหนึ่ง ค่ะ

00:02:38 → 00:02:41 นะครับอันนั้นก็คือเป็นลักษณะของเกล็ดเลือด อืม

00:02:41 → 00:02:44 นะครับจะเป็นอันเล็กๆขนาดประมาณ 1/3ของเม็ดเลือดแดง ค่ะ

00:02:44 → 00:02:55 นะครับถ้าเกิดในคนที่มีภาวะเกล็ดเลือดต่ําก็คือเราจะตรวจได้จากการเจาะเลือดตรวจดูนะครับหรือเอา Slide เลือดมาดูก็จะเห็นเป็นลักษณะของเกล็ดเลือดที่ต่ําลงอย่างที่Show ในภาพ

00:02:55 → 00:03:01 อืม นะครับ อืม แล้วก็จะส่งผลกระทบก็คือเรื่องปัญหาของเลือดที่ไม่หยุดไหลหรือว่าเลือดออก

00:03:01 → 00:03:04 ครับผม ก็จะสังเกตได้อย่าง พวกเลือดกําเดาไหลต่างๆ

00:03:04 → 00:03:08 ใช่ครับ เลือดกําเดาไหล ค่ะ จุดจ้ําเลือดออกตามตัวที่ไม่ใช่เป็นจ้ําใหญ่

00:03:08 → 00:03:13 อืม นะครับ อืม ทีนี้สําหรับเด็กไทยเองเป็นกันเยอะมากน้อยแค่ไหนค่ะ

00:03:13 → 00:03:17 ครับผม จากการศึกษาที่ผ่านมา การเกิดภาวะ ITP นะครับ

00:03:17 → 00:03:26 หรือว่าเกร็ดเลือดต่ําจากภูมิคุ้มกัน ก็คือเกิดได้ประมาณ3-9 คนต่อประชากรเด็กหนึ่งแสนคน อ๋อ นะครับก็ไม่ได้เยอะมากเท่าไร

00:03:26 → 00:03:34 ค่ะ นะครับ อืม งั้นอย่างงี้ถ้าหากว่าเราจะสามารถตรวจพบหรือว่าวินิจฉัยได้ยังไงค่ะ

00:03:34 → 00:03:41 รู้ตั้งแต่แรกเกิดเลยไหมค่ะว่าอ่าลูกเราจะมีความเสี่ยงหรือว่าเป็นโรคนี้

00:03:41 → 00:03:45 หรือว่าสังเกตอาการนอกจากเลือดออกกําเดาไหลไม่หยุดดูยังไงค่ะ ครับผม โรคนี้เนี้ยในเรื่องของ ITP

00:03:45 → 00:03:50 เป็นภาวะที่ไม่ได้เกิดแต่กําเนิดนะครับเป็นภาวะที่เกิดมาภายหลัง ค่ะ

00:03:50 → 00:04:15 นะครับก็คือส่วนใหญ่มักจะมีอาการภายหลังก็คือมีจุดจ้ําเลือดขึ้นมานะครับตามตัว /ตามเยื่อบุช่องปาก /ตามผิวหนังนะครับหรือว่ามีลักษณะเป็นเลือดกําเดาไหล เลือดกําเดาออกนะครับส่วนใหญ่มักจะมีอาการหลังจากการติดเชื้ออย่างเช่นเป็นหวัดคัดจมูกอะไรประมาณเนี้ยเฉยๆ นะครับหลังจากนั้นประมาณ 2 สัปปดาห์ก็จะเริ่มเห็นมีอาการจุดจ้ําเลือดจุดเลือดออกคือ

00:04:15 → 00:04:18 ค่ะ นะครับ อันนี้ส่วนใหญ่จะพบในช่วงวัยไหนค่ะ

00:04:18 → 00:04:22 ถ้าไม่ได้เจอตั้งแต่ตอนแรกคลอดค่ะ ก็คือจะเจอได้ส่วนใหญ่เนี้ยจะเป็นในเด็กเล็ก

00:04:22 → 00:04:26 ค่ะ นะครับ ก็คือ เอ่อ เจอได้ตั้งแต่ 1 ปีถึง 9 ปี

00:04:26 → 00:04:32 แต่ช่วงอายุที่พบบ่อยเนี้ยก็คือประมาณ 2 ถึง 5 ปี อืม น่ะ โอ้โหก็เจอได้ยาวเลย

00:04:32 → 00:04:35 ใช่ครับ แต่ว่าช่วงก่อน 5ขวบอันนี้ก็จะเจอบ่อยมาก

00:04:35 → 00:04:48 เจอบ่อยหน่อย ใช่ครับ แล้วทีนี้ถ้าสําหรับการเป็นอย่างงี้เนี้ยมันเกี่ยวข้องกับว่าการถ่ายทอดทางพันธุกรรมคุณพ่อคุณแม่มีเป็นลูกเองก็เลยเป็นคล้ายคล้ายอ่าอย่างโลหิตจางธาลัสซีเมียอะไรแบบนี้ส่งต่อทางพันธุกรรมด้วยไหมค่ะ ?

00:04:48 → 00:04:55 โรคนี้จะเป็นจากภูมิคุ้มกันของเขาเองที่สร้างสารต้านมาทําลายเกล็ดเลือดของเขาเอง อืม

00:04:55 → 00:05:00 นะครับไม่ได้มีเกี่ยวข้องกับการเกิดจากภาวะทางพันธุกรรม ค่ะ นะครับ

00:05:00 → 00:05:05 ถ้าเกิดจากภาวะทางพันธุกรรมมักจะเป็นโรคอื่นที่มีเกล็ดเลือดต่ําเหมือนกัน ค่ะ แต่ถ้าเกิดเป็น ITP

00:05:05 → 00:05:07 ก็คือเป็นเกิดในตัวของเขาเอง อืม

00:05:07 → 00:05:17 งั้นถ้าเกิดในตัวเขาเองนี่ถือว่าเป็นโรคที่แบบว่าต้องดูแลระยะยาวเป็นโรคเรื้อรังแบบนั้นเลยไหมค่ะ หรือว่าถ้าตรวจพบแล้วรักษาแล้วหายขาดแล้วก็มีการกลับมาเป็นอีกหรือเปล่า

00:05:17 → 00:05:20 ก็ในเรื่องของ ITP นะครับ ค่ะ

00:05:20 → 00:05:29 ก็คือเวลาเราจะวินิจฉัยก็คือตรวจพบว่ามีลักษณะของเกล็ดเลือดต่ํานะครับ โดยที่เราไม่สามารถหาสาเหตุอื่นเจอนะครับ

00:05:29 → 00:05:36 แล้วหลังจากนั้นเนี้ยเราก็จะมีการดูประเมินดูว่าอาการเนี้ยเป็นรุนแรงมากน้อยขนาด

00:05:45 → 00:05:48 ในรายที่มีอาการน้อยกว่า 3 เดือนเราก็จะจัดอยู่ในกลุ่มแรกก็คือเป็นชนิดเฉียบพลันนะครับแต่ถ้าเกิดอาการเป็นนานขึ้นนะครับ 3 เดือนถึง 1 ปีก็จะเป็นอาการกลุ่มประเภทเอ่อยืดยาวนิดหนึ่งนะครับเป็น Persistent นะครับ ค่ะ

00:05:48 → 00:05:59 แล้วถ้าเกิดเป็นกลุ่มที่สามก็คือจะเป็นกลุ่มของอาการเรื้อรังก็คือเป็นโรค ITP เรื้อรังก็มีได้ลักษณะเกิน 1 ปีจนถึง 10 ปีหรืออาจจะเป็นตลอดชีวิตได้ อ๋อ นะครับ อ๋อ

00:05:59 → 00:06:05 ก็เลยเป็นระยะยาวแบบนั้นไปเลย ครับ นะคะ ทีนี้ที่บอกว่า

00:06:10 → 00:06:17 เกล็ดเลือดต่ําเกี่ยวข้องกับการแข็งตัวของเลือดอันนี้หมายถึงเลือดออกง่ายและหยุดยากแบบนี้คือถูกต้องไหมค่ะ ใช่ครับก็คือเกล็ดเลือดต่ําเนี้ยก็จะทําให้เลือดที่ออกมีโอกาสเลือดออกง่ายแล้วก็หยุดยากได้

00:06:17 → 00:06:19 อืม นะครับโดยเฉพาะในรายที่เกล็ดเลือดต่ํากว่า20,000

00:06:19 → 00:06:24 ค่ะ อาจจะมีโอกาสที่เลือดออกเองโดยที่ไม่ได้ประสบอุบัติเหตุใดใดเลยก็ตาม

00:06:24 → 00:06:27 อ๋อ นะครับ คือ อยู่เฉยๆ เลือดออก

00:06:27 → 00:06:34 ส่วนใหญ่จะออกมาทางไหนได้บ้างค่ะ ส่วนใหญ่ที่ตําแหน่งที่จะออกมักจะออกตามเยื่อบุผิวต่างๆอย่างเช่น

00:06:34 → 00:06:39 ช่องปากทางเดินอาหารนะครับ บางรายอาจจะออกในเอ่อจอประสาทตานะครับ

00:06:39 → 00:06:42 อืม ได้เหมือนกัน อืม โอ้โห ฟังดูน่ากลัวเหมือนกัน ครับ

00:06:42 → 00:06:48 ทีนี้เฉพาะในโรค ITP มีหลายระดับความรุนแรงไหมค่ะ แล้วก็หลายอาการแสดงออกยังไงบ้างค่ะ

00:06:48 → 00:06:52 ในเรื่องของอาการแสดงก็คือจะเป็นอาการที่มีจุดเลือดออกตามที่ต่างๆ ค่ะ

00:06:52 → 00:07:02 นะครับไม่ว่าจะออกตามผิวหนังเยื่อบุต่างๆนะครับ แต่ในเรื่องของระดับความรุนแรงเนี้ยก็คือเมื่อไหร่ที่เกล็ดเลือดต่ํากว่า 100,000 คนไข้ก็มักจะมีอาการ

00:07:02 → 00:07:06 ค่ะ ขึ้นมาเราก็จะดูว่าตําแหน่ง เอ่อ อาการของเขาจุด

00:07:06 → 00:07:12 เลือดมีมากน้อยขนาดไหน อืม ในรายที่เป็นจุดจ้ําเลือดจุดเล็กๆ นะครับที่หรือว่าที่เราเรียกว่า

00:07:12 → 00:07:17 Petechia ถ้าเกิดมีมากกว่า 50 จุดนะครับ เราก็อาจจะถือว่าเริ่มรุนแรงขึ้นนะครับ

00:07:17 → 00:07:26 แต่ถ้าเกิดมีจุดจ้ําเลือดที่ใหญ่มากขึ้นมากกว่าสามจุดนะครับ ร่วมกับที่มีเลือดออกตามไรฟันเลือดออกตามเอ่อเยื่อบุผิวต่างๆนะครับ

00:07:26 → 00:07:30 เลือดออกตามจมูกเลือดกําเดาไหลเนี้ย อันนี้ก็จะเป็นอาการรุนแรงระดับสาม

00:07:30 → 00:07:37 อืม แต่ถ้าเกิดมีลักษณะที่มีเลือดออกในอวัยวะภายในทางเดินอาหาร

00:07:37 → 00:07:39 เลือดออกในสมองก็จะเป็นความรุนแรงระดับสี่ ค่ะ ครับผม

00:07:39 → 00:07:47 ซึ่งความรุนแรงแต่ละระดับการรักษาก็จะไม่เหมือนกันนะครับ ถ้าเกิดเป็นแค่จุดจ้ําเลือดออกเล็กๆน้อยๆตามตัวไม่ได้ออกมาปริมาณเยอะมาก

00:07:47 → 00:07:53 ค่ะ ก็อาจจะใช้วิธีการสังเกตได้เพราะว่าโรค ITP เป็นโรคที่สามารถหายได้เองถึงประมาณ 60 %

00:07:53 → 00:07:59 อืม นะครับ จะมีส่วนน้อยนะครับก็คือประมาณ40% ที่ต้องการการรักษา

00:07:59 → 00:08:07 ค่ะ นะครับ การรักษาก็อาจจะมีการรักษาทั้งระยะสั้นเฉียบพลันหรือว่าการรักษาระยะยาวขึ้นกับโรค

00:08:07 → 00:08:13 โรคที่เป็นว่าเป็นชนิดไหนเป็นชนิดเฉียบพลันหรือชนิดเรื้อรัง อืม นะครับ อืม

00:08:13 → 00:08:19 ก็คือมีทั้งแบบเฉียบพลันรักษาแล้วก็ตรงนั้นเลยหรือว่าเรื้อรังก็คือเป็นระยะยาว ใช่ครับ ถึง 9-10 ขวบ

00:08:19 → 00:08:22 ก็อาจจะนานกว่านั้นได้เหมือนกันในบางราย ค่ะ ครับผม

00:08:22 → 00:08:25 แล้วจะมีช่วงที่หายกลับมาเป็นปกติ ครับผม

00:08:25 → 00:08:29 ส่วนใหญ่สามารถหายเป็นปกติได้นะครับ ก็กว่าครึ่งนะครับ ค่ะ

00:08:29 → 00:08:32 เกิน 60 % ก็คือสามารถหายเป็นปกติได้ ค่ะ นะครับ

00:08:32 → 00:08:37 จะมีแค่ส่วนน้อยเท่านั้นที่จะเป็นชนิดเรื้อรัง อืม