ควรทำอย่างไรเมื่อพบผู้ป่วยชัก

มีอาการชัก ปฐมพยาบาลอย่างไร? | พบหมอมหิดล [by Mahidol Channel]

จากช่อง : Mahidol Channel มหิดล แชนแนล


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:0000:00:03 หลายคนเชื่อว่าหากพบผู้ป่วยชัก

00:00:0300:00:08 จะเอาสิ่งของหรือของแข็งไปงัด หรือว่ายัดใส่ปากผู้ป่วย

00:00:0800:00:09 เพื่อป้องกันการกัดลิ้น

00:00:0900:00:11 แต่การกระทำอย่างนั้น เป็นสิ่งที่ผิดค่ะ

00:00:1100:00:18 [เสียงดนตรี]

00:00:1800:00:22 มีความเข้าใจผิดหลายอย่างเกี่ยวกับ การปฐมพยาบาลของผู้ป่วยชัก

00:00:2200:00:27 เช่น การนำสิ่งของมาใส่ยัดเข้าไปในปากผู้ป่วย

00:00:2700:00:29 ที่เจอบ่อยที่สุดคือ ช้อน

00:00:2900:00:33 ถ้านำช้อนเข้าไปยัดในปากผู้ป่วย ตอนที่ผู้ป่วยชักอยู่

00:00:3300:00:38 ก็อาจจะมีเลือดหุ้มในปาก มีอาการบาดเจ็บ หรือว่ามีเลือดออก

00:00:3800:00:39 หรือว่ามีฟันหักได้

00:00:3900:00:43 ซึ่งไม่ว่าเลือดหรือฟันที่หักไป

00:00:4300:00:47 ก็สามารถหลุดเข้าไปในหลอดลม และทำให้อุดกั้นทางเดินหายใจของผู้ป่วยได้

00:00:4800:00:54 อีกอย่างหนึ่งที่นิยมกันก็คือ การนำผ้า หรือถุงเท้า รองเท้า

00:00:5400:00:56 เข้าไปยัดในปากของผู้ป่วย

00:00:5600:00:59 ก็จะทำให้ชิ้นส่วนผ้านั้นหลุดเข้าไปในหลอดลม

00:00:5900:01:01 ก็จะทำให้เกิดการอุดกั้นทางเดินหายใจ

00:01:0100:01:03 ผู้ป่วยก็จะเสียชีวิตได้ค่ะ

00:01:0400:01:08 บางคนเห็นผู้ป่วยชักอยู่ แล้วตกใจ

00:01:0800:01:10 เอามือของตัวเองเข้าไปยัด

00:01:1000:01:13 เพื่อป้องกันการกัดลิ้น การกัดฟันของผู้ป่วย

00:01:1300:01:17 ก็จะทำให้เกิดการบาดเจ็บได้ ทั้งกับตัวเราและผู้ป่วยได้เช่นเดียวกัน

00:01:1700:01:18 ถ้าตัวเรา

00:01:1800:01:21 นิ้วมือที่เราเอาไปยัด ก็อาจจะขาด

00:01:2100:01:26 ส่วนผู้ป่วยเอง ถ้าเกิดชิ้นส่วนของนิ้วมือเรา หลุดเข้าไปในหลอดลมเขา

00:01:2600:01:29 ก็จะทำให้อุดกั้นทางเดินหายใจ ผู้ป่วยก็จะเสียชีวิตได้ค่ะ

00:01:3100:01:37 บางคน เอายากับน้ำเข้าไปในปากผู้ป่่วย หรือให้ป่่วยกินตอนที่ป่่วยชักอยู่

00:01:3700:01:39 อันนี้เป็นสิ่งที่ผิดนะคะ

00:01:3900:01:41 เพราะว่ายากับน้ำนั้น จะทำให้ผู้ป่วยสำลัก

00:01:4100:01:44 แล้วก็จะทำให้อุดกั้นทางเดินหายใจ ผู้ป่วยจะเสียชีวิตได้ค่ะ

00:01:4400:01:49 [เสียงดนตรี]

00:01:4900:01:53 การชักนะคะ เกิดจากการนำไฟฟ้าของคลื่นสมอง ที่ผิดปกติไป

00:01:5300:01:57 ซึ่งอาจเกิดได้จาก 1. ความผิดปกติของสมองของผู้ป่วยเอง

00:01:5800:01:59 ก็คือมีโรคลมชักอยู่แต่เดิม

00:01:5900:02:02 2. การติดเชื้อที่เยื่อหุ้มไขสันหลัง

00:02:0200:02:07 3. อุบัติเหตุ ทำให้เกิดการกระทบ กระแทก กระเทือนสมองค่ะ

00:02:0700:02:11 ถ้าในคนไข้เด็ก ก็อาจจะเกิดจากไข้ก็ได้ค่ะ

00:02:1100:02:13 ถ้าไข้สูง ก็สามารถทำให้ชักได้ค่ะ

00:02:1300:02:18 [เสียงดนตรี]

00:02:1800:02:20 อาการชักมีได้หลายรูปแบบ

00:02:2000:02:25 คนไข้อาจจะแสดงอาการชักเลย คือ เกร็งที่แขนที่ขา ทั้งตัวเลย

00:02:2500:02:27 หรือสอง อาจจะมีตาลอย

00:02:2700:02:32 สามก็คือ อาจจะมีน้ำลายฟูมปาก มีกัดฟัน ลิ้นแข็งเกร็ง

00:02:3200:02:36 อันที่สี่คือ อาจจะมีปัสสาวะ อุจจาระราดร่วมด้วยค่ะ

00:02:3600:02:40 [เสียงดนตรี]

00:02:4000:02:43 การปฐมพยาบาลผู้ป่วยที่มีอาการชัก

00:02:4300:02:48 อย่างแรกคือ ให้ผู้ที่พบเห็นรีบโทรเรียก 1669 หรือ รถพยาบาลฉุกเฉิน

00:02:4800:02:51 เพื่อจะได้มาช่วยเหลือผู้ป่วย ได้อย่างเร็วที่สุด

00:02:5100:02:55 ขั้นต่อไปคือการสังเกตดูรอบตัวของผู้ป่วย

00:02:5500:02:58 ว่ามีสิ่งของที่ทำให้เกิดการกระแทก กับผู้ป่วยหรือเปล่า

00:02:5800:03:02 ถ้ามี ให้รีบนำผู้ป่วยมาอยู่ในที่โล่งแจ้ง

00:03:0200:03:05 และห้ามจับล็อกเกร็งแขนขา

00:03:0500:03:07 ปล่อยให้ผู้ป่วยชักไปค่ะ

00:03:0700:03:11 เพราะว่าถ้าเราล็อกเกร็ง ก็จะทำให้ เกิดการบาดเจ็บซ้ำเติมกับผู้ป่วยได้

00:03:1100:03:14 จากนั้น ปลดเสื้อผ้าผู้ป่วยให้หลวมขึ้น

00:03:1400:03:16 เพื่อผู้ป่วยจะได้หายใจได้สะดวกค่ะ

00:03:1600:03:20 ขั้นต่อไป ให้ผู้พบเห็น ถ่ายคลิปผู้ป่วยไว้ตลอด

00:03:2000:03:23 เพื่อที่จะไปแจ้งแพทย์ได้เมื่อแพทย์มาถึงว่า

00:03:2300:03:26 มีอาการชักแบบไหน รูปแบบเป็นอย่างไร

00:03:2600:03:30 เพราะว่าอาการชักแต่ละรูปแบบ ให้การรักษาได้ไม่เหมือนกัน

00:03:3000:03:34 สิ่งที่เราควรจะสังเกตให้กับผู้ป่วย คือการชักเกร็งว่านานเกินไปหรือเปล่า

00:03:3400:03:36 ถ้านานเกิน 5 นาที

00:03:3700:03:39 หรือมีการชัก โดยที่มีการหยุดชัก

00:03:3900:03:43 โดยที่ระหว่างหยุด ผู้ป่วยไม่รู้สึกตัว ประมาณ 30 นาที

00:03:4300:03:45 การชักนั้น จะถือเป็นการชักต่อเนื่อง

00:03:4600:03:47 หรือชักนานเกินไป

00:03:4700:03:51 ก็จะทำให้เกิดการขาดเลือด ขาดออกซิเจนในสมองได้

00:03:5200:03:54 ก็จะทำให้ผู้ป่วยมีความพิการเกิดขึ้นได้

00:03:5400:03:57 ให้ผู้พบเห็นเฝ้าระวังผู้ป่วยว่า

00:03:5700:04:00 สังเกตดูว่าผู้ป่วยยังหายใจไหม

00:04:0000:04:02 มีหัวใจหยุดเต้นหรือเปล่า

00:04:0200:04:05 เพราะว่าถ้าผู้ป่วยมีอาการหยุดเต้นแล้ว ต้องรีบบอกทีมแพทย์

00:04:0500:04:08 แล้วก็ต้องรีบทำการ ช่วยเหลือเบื้องต้นกับผู้ป่วย

00:04:0800:04:10 ระหว่างที่เฝ้าระวัง

00:04:1000:04:14 ถ้าผู้ป่วยชักอยู่ ก็สามารถจับผู้ป่วย นอนตะแคงด้านซ้ายไปได้

00:04:1400:04:19 เพื่อที่จะให้สิ่งอุดกั้นหรือสารคัดหลั่ง ให้ออกมาจากตัวผู้ป่วย

00:04:1900:04:22 ผู้ป่วยจะได้ไม่ต้องสำลักสารคัดหลั่ง

00:04:2200:04:23 เมื่อเจ้าหน้าที่มาถึง

00:04:2300:04:28 ก็ให้ผู้พบเห็น นำคลิปที่เราถ่ายไว้ ให้กับเจ้าหน้าที่ที่มาถึง

00:04:2800:04:33 พร้อมรายงาน แล้วก็แจ้งว่าผู้ป่วยเป็นอะไร มีอาการเบื้องต้นเป็นอย่างไร

00:04:3300:04:35 โรคประจำตัวเป็นอะไรด้วยค่ะ

00:04:3600:04:37 อยากจะฝากถึงตัวผู้ป่วย

00:04:3700:04:41 คือถ้ารู้ตัวว่า ตัวเองเป็นคนที่มีลมชักอยู่เดิม

00:04:4100:04:42 แล้วกินยาอยู่ประจำแล้ว

00:04:4200:04:46 อย่างแรกเลยก็คือ ขอให้กินยาต่อเนื่อง ไม่มีขาดยานะคะ

00:04:4700:04:49 อันที่สองคือ ต้องเฝ้าระวังตัวเอง

00:04:4900:04:53 ไม่ให้ไปอยู่ในที่ที่มีความเสี่ยง ที่ทำให้เกิดการชักได้ เช่น

00:04:5300:04:55 การขับรถ หรือการขับเครื่องบิน

00:04:5500:04:57 เพราะว่าถ้าชักเกิดขึ้นแล้ว

00:04:5700:04:59 จะทำให้เกิดอุบัติเหตุ หรืออันตรายต่อตัวเองได้ค่ะ

00:05:0000:05:02 แล้วก็พยายามพักผ่อนให้เพียงพอนะคะ

00:05:0200:05:04 กินอาหารให้ครบ 5 หมู่

00:05:0400:05:06 ไม่เครียด วิตกกังวลนะคะ

00:05:0600:05:08 สุดท้าย ห้ามดื่มแอลกอฮอล์ด้วยค่ะ

00:05:0800:05:15 [เสียงดนตรี]

00:05:1500:05:18 ถ้าคุณมีปัญหาสุขภาพ อย่าลืมมาพบหมอกันนะคะ