ยา PrEP และ PEP คืออะไร และใช้อย่างไรในการป้องกันการติดเชื้อ HIV

ยาหยุดเอดส์ : คลิป MU [by Mahidol]

จากช่อง : Mahidol Channel มหิดล แชนแนล


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:0000:00:04 [เสียงดนตรี]

00:00:0500:00:06 ตั้งแต่ทำการศึกษาวิจัยมา

00:00:0600:00:09 มีอยู่แค่ 1 คนเท่านั้นในโลกนะคะ

00:00:0900:00:12 ที่มีการรายงานและพิสูจน์ได้จริงว่า

00:00:1200:00:14 หายขาดจากการติดเชื้อ HIV

00:00:1400:00:16 ซึ่งคนนี้เป็นขาวต่างชาติ

00:00:1600:00:18 เขาติดเชื้อ HIV

00:00:1800:00:20 แล้วเขาก็เป็นมะเร็งเม็ดเลือดด้วย

00:00:2000:00:22 เขาก็เลยได้รับการปลูกถ่ายไขกระดูก

00:00:2200:00:23 2 รอบนะคะ

00:00:2300:00:24 การปลูกถ่ายไขกระดูก

00:00:2400:00:25 รักษาได้ทั้ง 2 โรค

00:00:2500:00:28 รักษาทั้งมะเร็งที่เขาเป็นอยู่

00:00:2800:00:30 แล้วก็รักษาการติดเชื้อ HIV ด้วย

00:00:3000:00:33 เพราะว่าปัจจุบันนี้ก็มีผู้วิจัยหลายๆ คน

00:00:3300:00:34 ที่พยายามจะเลียนแบบ

00:00:3400:00:36 คือพยายามปลูกถ่ายไขกระดูก

00:00:3600:00:37 ในคนที่ติดเชื้อ HIV

00:00:3700:00:39 เพื่อหวังว่าจะหายขาด

00:00:3900:00:41 แล้วก็ไม่ต้องรับประทานยาไปตลอดชีวิต

00:00:4200:00:43 แต่ว่าขั้นตอนการทดลองนี้

00:00:4300:00:44 ยังอยู่ในการวิจัยอยู่

00:00:4400:00:46 แล้วก็ยังไม่มีคนไข้คนไหน

00:00:4600:00:47 นอกจากคนนี้เลย

00:00:4700:00:50 ที่มีการรายงานว่าหายขาดจากโรคนี้

00:00:5000:00:52 ก็คงต้องติดตามผลการวิจัยต่อไปว่า

00:00:5200:00:54 ในอนาคตเราจะทำการปลูกถ่ายไขกระดูก

00:00:5400:00:55 แล้วสามารถทำให้หายขาด

00:00:5500:00:57 จากการติดเชื้อ HIV ได้หรือเปล่า

00:00:5700:01:04 [เสียงดนตรี]

00:01:0500:01:05 มีจริงค่ะ

00:01:0500:01:07 ก็คือการใช้ยาต้านไวรัส

00:01:0700:01:09 มาหยุดยั้งการแพร่กระจาย

00:01:0900:01:11 หรือการติดต่อของเชื้อเอดส์

00:01:1100:01:12 หรือโรคเอดส์

00:01:1200:01:14 ซึ่งอาจจะแบ่งเป็น 2 คำ

00:01:1400:01:15 เราอาจจะได้ยินคำว่า

00:01:1500:01:17 เพรป ก็คือ PrEP

00:01:1800:01:21 กับ เพป ก็คือ PEP นะคะ

00:01:2100:01:23 โดยที่เพรป ก็คือ PrEP นี่

00:01:2300:01:25 เป็นการใช้ยาต้าน HIV

00:01:2500:01:27 เพื่อป้องกันก่อน

00:01:2700:01:28 ที่เราจะไปรับเชื้อมา

00:01:2800:01:30 ก่อนที่จะไปเที่ยวนะคะ

00:01:3000:01:32 ก็ก่อนที่เราจะมีความเสี่ยงนะคะ

00:01:3200:01:34 สำหรับเพป หรือ PEP

00:01:3400:01:35 ก็คือการใช้ยาต้าน HIV

00:01:3500:01:37 หรือยาต้านไวรัสเอดส์

00:01:3700:01:39 สำหรับคนที่รับเชื้อ

00:01:3900:01:40 หรือคิดว่าตัวเองเสี่ยงมาแล้ว

00:01:4000:01:40 เช่น ไปเที่ยวมาแล้ว

00:01:4100:01:43 แต่กลัวว่าเราจะติดเชื้อ HIV หรือเปล่า

00:01:4400:01:45 ก็มากินยา

00:01:4500:01:47 เพื่อป้องกันเหตุการณ์นั้น

00:01:4700:01:48 ที่เราคิดว่าอาจจะมีความเสี่ยง

00:01:4800:01:49 ต่อการติดเชื้อ HIV

00:01:4900:01:55 [เสียงดนตรี]

00:01:5500:01:56 เงื่อนไขของการกินยานี้ก็คือ

00:01:5600:01:58 หนึ่ง เราต้องยังไม่ติดเชื้อ HIV

00:01:5900:01:59 ถูกไหมคะ

00:01:5900:02:01 อันที่สองคือ เรามีความเสี่ยงไหม

00:02:0200:02:03 เช่น ความเสี่ยง ได้แก่

00:02:0300:02:05 ตอนมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ป้องกัน

00:02:0500:02:06 เป็นกลุ่มชายรักชาย

00:02:0700:02:08 มีคู่นอนหลายคน

00:02:0900:02:11 หรือมีโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์

00:02:1100:02:13 หรืออาจจะมีคู่ที่มีผลเลือดต่าง

00:02:1400:02:16 ก็คือเรายังไม่ติดเชื้อ HIV

00:02:1600:02:17 อาจจะมีคู่ที่ติดเชื้อ HIV อยู่

00:02:1800:02:20 แล้วคู่นั้นอาจจะยังไม่ได้ รับประทานยาต้านไวรัส

00:02:2100:02:22 หรือยังไม่ได้เข้าสู่การรักษา

00:02:2200:02:24 เพราะฉะนั้น เรามีสิทธิ์ ที่จะติดเชื้อ HIV มาได้

00:02:2400:02:26 อันนี้ก็เกณฑ์ที่เราพิจารณาว่า

00:02:2600:02:28 จะได้รับ PrEP เพื่อป้องกัน

00:02:2800:02:29 การติดเชื้อ HIV

00:02:2900:02:36 [เสียงดนตรี]

00:02:3600:02:37 ค่ะ ก็ถามว่าถ้าเราไปเที่ยว

00:02:3700:02:39 โดยที่ใช้ยานี้อย่างเดียว

00:02:3900:02:40 หรือกินยา PrEP อย่างเดียว

00:02:4100:02:42 เราจะปลอดภัย 100 เปอร์เซ็นต์ไหมนะคะ

00:02:4200:02:44 คือถ้าในส่วนของการติดเชื้อ HIV นี่

00:02:4400:02:46 จะเห็นว่าจากการศึกษาเอง

00:02:4600:02:47 มันไม่ได้ 100 เปอร์เซ็นต์

00:02:4700:02:48 จากการศึกษาพบว่า

00:02:4800:02:51 PrEP ที่ใช้ในกลุ่มชายรักชายนะคะ

00:02:5100:02:53 สามารถป้องกันการติดเชื้อ HIV ได้

00:02:5300:02:54 ร้อยละ 40 กว่า

00:02:5400:02:56 จนกระทั่งถึงร้อยละ 80 กว่า

00:02:5600:02:58 ส่วนในกลุ่มที่เป็นชายหญิง

00:02:5800:02:59 ที่มีคู่ผลเลือดต่าง

00:03:0000:03:01 ก็สามารถป้องกันการติดเชื้อ HIV ได้

00:03:0100:03:04 ประมาณร้อยละ 60-70

00:03:0400:03:06 แต่สำหรับการศึกษาทั้งหมดนี้

00:03:0600:03:07 เป็นการใช้ยา PrEP

00:03:0800:03:10 ร่วมกับการใส่ถุงยางอนามัย

00:03:1000:03:12 ไม่ใช่ว่าเรากินแต่ยาอย่างเดียว

00:03:1200:03:14 เพราะฉะนั้น จะเห็นว่าการกินยา PrEP

00:03:1400:03:16 อย่างไรก็แนะนำว่า

00:03:1600:03:18 จะต้องใช้ควบคู่กับการใช้ถุงยางอนามัยด้วย

00:03:1800:03:25 [เสียงดนตรี]

00:03:2500:03:27 หลักการรักษาของโรคนี้ก็คือ

00:03:2700:03:29 เราต้องรับประทานยาต้าน HIV

00:03:2900:03:30 หรือยาต้านเอดส์

00:03:3000:03:31 ไปตลอดชีวิตนะคะ

00:03:3100:03:34 อันนี้คือข้อมูล ที่เรามีอยู่ตอนนี้นะคะ

00:03:3400:03:34 แต่ในอนาคต

00:03:3500:03:36 เราอาจจะมีการหยุดยาได้ก็ได้

00:03:3600:03:37 อันนี้เรายังไม่ทราบ

00:03:3700:03:39 แต่ถามว่า มีคนที่พูดว่า

00:03:4000:03:42 เราหายแล้ว หยุดยาต้านได้

00:03:4200:03:43 ถามว่าโดยหลักการแล้ว

00:03:4400:03:45 ยาที่เรารับประทานเข้าไป

00:03:4600:03:47 มันจะแค่ยับยั้ง

00:03:4700:03:48 การแบ่งตัวของไวรัสเฉยๆ

00:03:4800:03:50 เพราะฉะนั้น โดยหลักการแล้ว

00:03:5000:03:51 ถ้าเราหยุดยาต้านไวรัส

00:03:5100:03:53 เชื้อจะแบ่งตัวกลับมาอีก

00:03:5300:03:55 เราถึงแนะนำว่า ให้รับประทานยาตลอดชีวิต

00:03:5500:04:00 [เสียงดนตรี]

00:04:0100:04:02 เรื่องอาหารเสริมกับภูมิคุ้มกัน

00:04:0200:04:03 เนื่องจากว่าเรารู้ว่า

00:04:0300:04:05 การติดเชื้อ HIV จะทำให้ภูมิคุ้มกัน

00:04:0500:04:07 หรือที่เราเรียกว่า CD4 ตกลงนะคะ

00:04:0800:04:09 แต่หลังจากที่เรารักษา

00:04:0900:04:10 ด้วยยาต้าน HIV แล้ว

00:04:1100:04:12 จะทำให้ CD4 เพิ่มขึ้น

00:04:1200:04:14 หรือภูมิต้านทานเราเพิ่มขึ้นนะคะ

00:04:1400:04:16 เพราะฉะนั้น การที่จะทำให้ CD4 เพิ่มขึ้น

00:04:1700:04:18 ก็คือมีอยู่ 2 ส่วน

00:04:1800:04:20 ส่วนหนึ่งก็คือ ยาต้านไวรัส

00:04:2000:04:21 ที่เราต้องรับประทานต่อเนื่อง

00:04:2100:04:22 เพื่อจะรักษา CD4

00:04:2300:04:24 หรือภูมิคุ้มกันเราให้แข็งแรง

00:04:2400:04:26 อีกอันหนึ่งที่แนะนำก็คือ

00:04:2600:04:29 เรื่องของการปฏิบัติตัวทั่วๆ ไป

00:04:2900:04:30 เช่น การออกกำลังกาย

00:04:3000:04:32 การพักผ่อนที่เพียงพอ

00:04:3200:04:34 การรับประทานอาหารที่สุก สะอาด มีประโยชน์

00:04:3400:04:36 อันนี้ก็คือเหมือนเราปฏิบัติตัวทั่วๆ ไป

00:04:3600:04:37 อันนี้ก็ไม่เจ็บป่วยบ่อยๆ

00:04:3800:04:40 ก็ทำให้ CD4 เราไม่ตกลงนะคะ

00:04:4000:04:41 เพราะฉะนั้น 2 ส่วนนี้คือส่วนหลักๆ

00:04:4200:04:44 ที่ทำให้เราสามารถรักษาระดับ CD4

00:04:4400:04:45 หรือภูมิต้านทานไว้นะคะ

00:04:4500:04:47 ส่วนในเรื่องของอาหารเสริม

00:04:4700:04:48 จะเพิ่มภูมิต้านทานไหม

00:04:4800:04:49 อันนี้ก็คือไม่แนะนำ

00:04:5000:04:52 ถ้าเรารักษาร่างกายเราดีนะคะ

00:04:5300:04:54 รับประทานยาสม่ำเสมอแล้ว

00:04:5500:04:58 CD4 เราก็จะอยู่ในระดับที่สูง

00:04:5900:05:00 แล้วร่างกายเราก็แข็งแรง

00:05:0000:05:02 เพราะฉะนั้น อาหารเสริมไม่แนะนำ

00:05:0200:05:02 แล้วก็ไม่จำเป็น

00:05:0300:05:10 [เสียงดนตรี]

00:05:1000:05:11 สำหรับประเทศไทยแล้ว

00:05:1100:05:14 สถานการณ์เอดส์เมื่อปีที่แล้ว

00:05:1500:05:17 คาดว่ามีผู้ติดเชื้อ HIV อยู่ประมาณ

00:05:1700:05:19 420,000 กว่าราย

00:05:1900:05:21 แล้วก็เป็นผู้ติดเชื้อรายใหม่

00:05:2100:05:23 ประมาณ 6,000 กว่าราย

00:05:2300:05:24 6,000 กว่าราย คิดโดยเฉลี่ย

00:05:2400:05:26 ก็ประมาณ 17 รายต่อวัน

00:05:2600:05:29 ก็ถือว่ายังเป็นเลขที่ค่อนข้างสูง

00:05:2900:05:31 แล้วก็ในปัจจุบันที่

00:05:3100:05:32 เราดูแลรักษาคนไข้

00:05:3200:05:33 ก็พบว่าผู้ติดเชื้อรายใหม่

00:05:3300:05:36 ก็จะมีอายุที่น้อยลง

00:05:3600:05:38 เช่น วันรุ่น ที่เราเจอนะคะ

00:05:3800:05:39 หรือนักเรียนมัธยมที่เราเจอเยอะขึ้น

00:05:4000:05:41 มีการศึกษาที่พบว่า

00:05:4200:05:44 มีเด็กที่มีเพศสัมพันธ์

00:05:4400:05:46 อายุน้อยลงเรื่อยๆ นะคะ

00:05:4600:05:47 มีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร

00:05:4800:05:50 ส่วนหนึ่งก็คือ เด็กเองอาจจะยังไม่ทราบ

00:05:5000:05:52 หรือยังไม่มีความรู้ที่ดีพอ

00:05:5200:05:54 ในเรื่องของตัวโรค การติดเชื้อ HIV เอง

00:05:5400:05:55 รวมถึงการป้องกัน

00:05:5500:05:58 หรือน่าจะหมดยุคที่มีการอาย

00:05:5800:05:59 หรือพ่อแม่อายที่จะคุยเรื่องนี้กับลูก

00:05:5900:06:01 หรือลูกอายเองที่จะคุยกับพ่อแม่

00:06:0100:06:03 เพราะฉะนั้นก็คือ เรื่องของการมีเพศสัมพันธ์

00:06:0300:06:05 รวมถึงการป้องกัน เรื่องของการตืดเอดส์

00:06:0500:06:06 หรือติดเชื้อ HIV

00:06:0600:06:09 ก็ควรจะเป็นสิ่งที่คุยกันในบ้าน

00:06:0900:06:11 แล้วก็ให้คำแนะนำด้วยนะคะ

00:06:1100:06:19 [เสียงดนตรี]