มีแนวทางการฟื้นฟูการรับความรู้สึกในมือสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการชาจากยาเคมีบำบัดอย่างไรบ้าง

EP8 การฟื้นฟูผู้ป่วยที่มีอาการชามือจากยาเคมีบำบัด และเทคนิคการปรับสภาพบ้าน

จากช่อง : CRA CHULABHORN Channel


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:0300:00:09 [เพลง]

00:00:0900:00:10 สวัสดีค่ะ

00:00:1000:00:12 ฐิติพรเหลืองอภิรมย์นะคะเป็นนักกิจกรรม

00:00:1200:00:15 บำบัดโรงพยาบาลจุฬาภรณ์ค่ะวันนี้เราจะมา

00:00:1500:00:19 พูดถึงภาวะพยาธิสภาพส่วนปลายเนื่องจากยา

00:00:1900:00:22 เคมีบำบัดหรือ cipn นะคะว่าเกิดขึ้นได้

00:00:2200:00:25 อย่างไรและเรามีแนวทางในการฟื้นฟูทาง

00:00:2500:00:28 กิจกรรมบำบัดอย่างไรนะคะซึ่งภาวะนี้นะคะ

00:00:2800:00:32 เกิดได้ถึงร้อยละ 60-90 ในผู้ป่วยที่ได้

00:00:3200:00:34 รับยาเคมีบำบัดค่ะ

00:00:3400:00:37 โดยยาเคมีบำบัดบางชนิดนะคะมีผลในการทำลาย

00:00:3700:00:40 เส้นประสาทการรับความรู้สึกการเคลื่อนไหว

00:00:4000:00:43 หรือระบบประสาทอัตโนมัติค่ะอาการที่เราพบ

00:00:4300:00:46 ได้บ่อยเลยนะคะอย่างแรกคืออาการชาค่ะไม่

00:00:4600:00:49 ว่าจะเป็นชาหนาๆหรือชาตื้อๆนะคะหรือชา

00:00:4900:00:52 เหมือนเป็นเหน็บก็ได้นะคะในบางรายที่มี

00:00:5200:00:55 อาการรุนแรงเราอาจจะพบอาการอ่อนแรงร่วม

00:00:5500:00:58 ด้วยนะคะซึ่งอาการดังกล่าวทั้งหมดเลยค่ะ

00:00:5800:01:01 กระทบต่อการทำกิจวัตรประจำวันของเราค่ะ

00:01:0100:01:03 ไม่ว่าจะเป็นการติดกระดุมทำไม่ได้อย่าง

00:01:0300:01:06 เคยเขียนหนังสือได้ค่อนข้างยากลำบากกว่า

00:01:0600:01:09 เคยนะคะหรือว่าหยิบจับของชิ้นเล็กๆไม่ได้

00:01:0900:01:12 เหมือนเดิมค่ะแนวทางในการฟื้นฟูทาง

00:01:1200:01:14 กิจกรรมบำบัดนะคะเราแบ่งเป็น 3 แนวทางค่ะ

00:01:1400:01:17 ได้แก่การฟื้นฟูการรับความรู้สึกนะคะการ

00:01:1800:01:20 ฟื้นฟูกำลังของกล้ามเนื้อมือและความคล่อง

00:01:2000:01:23 แคล่วของมือค่ะอย่างสุดท้ายเลยคือการปรับ

00:01:2300:01:32 สภาพบ้านและสิ่งแวดล้อมภายในบ้านค่ะ

00:01:3200:01:37 [เพลง]

00:01:3700:01:39 การฟื้นฟูการรับความรู้สึกนะคะเราแบ่ง

00:01:3900:01:42 เป็น 2 แนวทางค่ะคือ 1 การกระตุ้นการรับ

00:01:4200:01:45 ความรู้สึกของระบบประสาทส่วนปลายนะคะเป็น

00:01:4500:01:48 การกระตุ้นหรือลดความไวของระบบประสาทส่วน

00:01:4800:01:51 ปลายในผู้ป่วยที่มีอาการชาค่ะเพื่อให้

00:01:5100:01:53 เกิดการเรียนรู้ใหม่นะคะจนมีความรู้สึก

00:01:5300:01:58 ที่ใกล้เคียงปกติอีกครั้งค่ะกิจกรรมแรก

00:01:5800:02:01 ที่เราทำนะคะก็คือการใช้พื้นผิวที่มีผิว

00:02:0100:02:04 สัมผัสแบบต่างๆค่ะรูปการ์ตูนในบริเวณที่

00:02:0400:02:07 เรามีอาการชานะคะโดยเราจะเริ่มจากผิว

00:02:0700:02:09 สัมผัสที่มีความละเอียดก่อนนะคะจากนั้น

00:02:0900:02:12 ค่อยๆเพิ่มความหยาบขึ้นเรื่อยๆค่ะโดย

00:02:1200:02:16 เริ่มแรกค่ะเราจะเริ่มจากรูปเบาๆในทิศทาง

00:02:1600:02:19 ขึ้นลงนะคะบริเวณที่เรามีอาการชาค่ะเมื่อ

00:02:1900:02:22 เราทนได้มากขึ้นเราค่อยๆเพิ่มแรงกดในการ

00:02:2200:02:25 ลูบนะคะช่วงแรกในการทำอาจจะทำซ้ำๆประมาณ

00:02:2500:02:28 2-3 นาทีเมื่อเราสามารถทนได้มากขึ้นค่ะ

00:02:2800:02:32 ค่อยๆเพิ่มระยะเวลาเป็น 5-10 นาทีส่วน

00:02:3200:02:35 ใหญ่เราฝึกวันละ 1-3 ครั้งค่ะกิจกรรมที่ 2

00:02:3500:02:39 นะคะก็คือการแล้วก็ใช้ยางลบปลายดินสอค่ะ

00:02:3900:02:41 แตะบริเวณที่เรามีอาการชาจากนั้นให้

00:02:4200:02:45 พยายามพิจารณาว่าไปยังลบที่แตะแตะที่

00:02:4500:02:48 บริเวณใดนะคะจากนั้นนะคะเราจะลืมตาขึ้น

00:02:4800:02:51 ค่ะเพื่อตรวจสอบว่าตำแหน่งที่เราตอบนั้น

00:02:5100:02:55 ถูกต้องไหมนะคะถ้าไม่ถูกต้องเราจะลืมตา

00:02:5500:02:58 ขึ้นค่ะหลังจากนั้นใช้ไปยังลบดินสอแตะที่

00:02:5800:03:01 บริเวณเดิมเลยแล้วก็พยายามพิจารณาความรู้

00:03:0100:03:04 สึกบริเวณที่เราถูกสัมผัสค่ะหลับตาลงและ

00:03:0400:03:08 ตอบใหม่อีกครั้งนะคะเราทำซ้ำๆประมาณ 10-15

00:03:0800:03:11 นาทีนะคะแล้วก็ฝึกวันละ 1-3 ครั้งเช่นกัน

00:03:1100:03:12 ค่ะ

00:03:1200:03:16 กิจกรรมที่ 3 ค่ะที่เราฝึกกันก็คือการหา

00:03:1600:03:20 วัตถุที่มีรูปร่างขนาดและพื้นผิวแบบต่างๆ

00:03:2000:03:23 นะคะโดยเราอาจจะเริ่มจากวัตถุที่มีขนาด

00:03:2300:03:25 ใหญ่ก่อนค่ะเมื่อฝึกจนคล่องแคล่วแล้วเรา

00:03:2500:03:29 ค่อยๆลดขนาดของวัตถุลงนะคะกิจกรรมนี้เลย

00:03:2900:03:32 คือเริ่มแรกนะคะเริ่มจากหลับตาลงแล้วเรา

00:03:3200:03:34 ก็เอาของที่เราเตรียมไว้ไม่ว่าจะเป็น

00:03:3400:03:38 วัตถุรูปร่างขนาดแบบต่างๆค่ะใส่ลงไปในถุง

00:03:3800:03:41 ผ้าหรือปลอกหมอนก็ได้นะคะหลังจากนั้นเรา

00:03:4100:03:44 ทำหาวัตถุที่เราต้องการแล้วก็เอาออกมาวาง

00:03:4400:03:47 ไว้ข้างนอกนะคะถ้าไม่แน่ใจเราอาจจะลืมตา

00:03:4700:03:50 มองก็ได้ค่ะหลังจากนั้นพยายามพิจารณาว่า

00:03:5000:03:52 พื้นผิวที่เราสัมผัสอยู่นั้นน่ะค่ะขนาด

00:03:5200:03:55 รูปร่างของวัตถุที่สัมผัสอยู่เป็นอย่างไร

00:03:5500:03:58 นะคะหลังจากนั้นหลับตาลงและลงสัมผัสวัตถุ

00:03:5800:04:02 ดังกล่าวอีกครั้งค่ะเราทำซ้ำๆประมาณ 10-15

00:04:0200:04:06 นาทีนะคะฝึกวันละ 1-3 ครั้งเช่นกันค่ะ

00:04:0700:04:08 [เพลง]

00:04:0800:04:11 อย่างที่ 2 นะคะก็คือการฝึกโดยการใช้ส่วน

00:04:1100:04:14 อื่นของร่างกายมาชดเชยบริเวณที่มีอาการชา

00:04:1400:04:18 ค่ะ 1 ก็คืออาจจะใช้สายตาในการชดเชยนะคะ

00:04:1800:04:22 ไม่ว่าจะใช้สายตาในการมองว่าวัตถุที่เรา

00:04:2200:04:25 จะจับมีคมหรือร้อนจัดเย็นจัดเกินไปไหมนะ

00:04:2500:04:28 คะอย่างที่ 2 ก็คือใช้อวัยวะส่วนอื่นที่

00:04:2800:04:31 ไม่มีอาการชานะคะหรือมือข้างที่ไม่ช้าค่ะ

00:04:3100:04:34 ในการสัมผัสวัตถุก่อนที่เราจะใช้มือข้าง

00:04:3400:04:38 ที่ช้าสัมผัสนะคะถ้าในกรณีที่มีอาการชา

00:04:3800:04:41 ทั้ง 2 มือเราอาจจะใช้เอ่อส่วนอื่นอย่าง

00:04:4100:04:45 เช่นข้อศอกในการสัมผัสก่อนก็ได้ค่ะ

00:04:4500:04:52 [เพลง]

00:04:5200:04:54

00:04:5400:04:54 [เพลง]

00:04:5400:04:57 ต่อมาค่ะคือการฟื้นฟูความแข็งแรงของกล้าม

00:04:5700:04:59 เนื้อมือและความคล่องแคล่วของมือค่ะเรา

00:04:5900:05:02 แบ่งเป็น 2 แนวทางคือการฝึกเพิ่มความแข็ง

00:05:0200:05:04 แรงของกล้ามเนื้อมือนะคะแล้วก็การฝึก

00:05:0400:05:07 เพิ่มความคล่องแคล่วของมือและการจัดการ

00:05:0700:05:10 วัตถุภายในมือค่ะ

00:05:1000:05:19 [เพลง]

00:05:1900:05:22 การฝึกเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อภาย

00:05:2200:05:25 ในมือค่ะกิจกรรมแรกที่เราแนะนำนะคะก็คือ 1

00:05:2500:05:29 บีบลูกบอลเบาๆค้างไว้ 5 วินาทีนะคะเพื่อ

00:05:2900:05:33 เพิ่มกำลังของกล้ามเนื้อมือค่ะทำ 10-15

00:05:3300:05:37 ครั้งวันละ 1-3 ครั้งนะคะกิจกรรมที่ 2

00:05:3700:05:40 ค่ะคือการเพิ่มแรงที่กล้ามเนื้อนิ้วมือ

00:05:4000:05:43 โดยการใช้ไม้หนีบผ้านะคะเริ่มแรกเราจะใช้

00:05:4300:05:47 ไม้หนีบผ้าหนีบขอบกล่องโดยสลับนิ้วกันไป

00:05:4700:05:50 เรื่อยๆทีละคู่นิ้วนะคะอาจเพิ่มความยาก

00:05:5000:05:53 ของกิจกรรมนี้โดยการเพิ่มความแข็งของไม้

00:05:5300:05:56 หนีบผ้าค่ะหรือความหนาของขอบกล่องหรือขอบ

00:05:5600:06:00 ชามที่เราจะหนีก็ได้นะคะทำวันละ 10-15

00:06:0000:06:04 ครั้งเช่นกันนะคะฝึกวันละ 1-3 ครั้งค่ะ

00:06:0400:06:07 กิจกรรมสุดท้ายนะคะที่ฝึกเพื่อเพิ่มความ

00:06:0700:06:10 แข็งแรงของกล้ามเนื้อมือค่ะก็คือเพิ่มแรง

00:06:1000:06:13 ในการเหยียดนิ้วมือนะคะให้เราใช้หนังยาง

00:06:1300:06:16 วงค่ะคล้องกับนิ้วทั้ง 5 ของเรานะคะหลัง

00:06:1600:06:19 จากนั้นเขียนออกค้างไว้ 5 วินาที

00:06:1900:06:22 นะคะอาจจะเพิ่มความยากของกิจกรรมนี้โดย

00:06:2200:06:25 การเพิ่มจำนวนหนังยางเพื่อให้มีแรงต้าน

00:06:2500:06:28 มากขึ้นก็ได้นะคะทำ 10-15 ครั้งนะคะวันละ

00:06:2800:06:31 1-3 ครั้งเช่นกันค่ะ

00:06:3100:06:41 [เพลง]

00:06:4100:06:43 ต่อมานะคะคือการฝึกเพิ่มความคล่องแคล่ว

00:06:4300:06:46 ของมือและการจัดการวัตถุภายในมือค่ะ

00:06:4600:06:50 กิจกรรมแรกนะคะที่เราแนะนำก็คือการฝึกใช้

00:06:5000:06:52 นิ้วหยิบลูกปัดนะคะโดยวาระที่เราจะใช้

00:06:5200:06:55 นิ้วหยิบลูกปัดค่ะเราจะใช้นิ้วทีละคู่

00:06:5500:06:58 นิ้วหยิบลงปากขวดก็ได้หรือปากแก้วก็ได้นะ

00:06:5800:07:01 คะกิจกรรมนี้เราอาจจะเพิ่มความยากโดยการ

00:07:0100:07:04 ลดขนาดของปากขวดหรือปากแก้วลงนะคะหรือจะ

00:07:0400:07:08 ลดขนาดของลูกปัดลงก็ได้ค่ะกิจกรรมที่ 2

00:07:0800:07:10 นะคะคือการหยิบเหรียญไว้ในมือทีละเหรียญ

00:07:1000:07:12 นะคะหลังจากนั้นค่อยๆหยอดเหรียญลงกระปุก

00:07:1200:07:15 ทีละเหรียญค่ะเราอาจจะเพิ่มความยากโดยการ

00:07:1500:07:18 เพิ่มจำนวนของเหรียญในมือนะคะกิจกรรม

00:07:1800:07:22 อย่างสุดท้ายค่ะคือการกำลูกปิงปองหรือว่า

00:07:2200:07:25 ลูกกอล์ฟก็ได้นะคะ 2 ลูกไว้ในมือหลังจาก

00:07:2500:07:28 นั้นพยายามหมุนลูกปิงปองให้เคลื่อนสลับ

00:07:2800:07:33 ตำแหน่งกันค่ะ

00:07:3300:07:40 [เพลง]

00:07:4000:07:42 ต่อมานะคะคือการปรับสภาพบ้านและสิ่งแวด

00:07:4200:07:46 ล้อมภายในบ้านค่ะเริ่มแรกเลยนะคะบริเวณ

00:07:4600:07:49 ภายในบ้านค่ะพื้นในบ้านเราไม่ควรขัดมัน

00:07:4900:07:52 เพราะอาจจะทำให้ลื่นหรือว่าหกล้มง่ายนะคะ

00:07:5200:07:55 ความกว้างของคางเดินไม่ควรน้อยกว่า 70

00:07:5500:07:59 เซนติเมตรนะคะไม่มีสิ่งของหรือว่าขยะเกะ

00:07:5900:08:02 กะขวางทางเดินนะคะบันไดควรจะมีราวจับ

00:08:0200:08:05 อย่างน้อย 1 ข้างนะคะพื้นบันไดไม่ลื่น

00:08:0500:08:09 แล้วก็เห็นได้ชัดในแต่ละขั้นค่ะพื้นเรียบ

00:08:0900:08:12 เสมอกันไม่มีธรณีประตูเพราะว่าเราอาจจะ

00:08:1200:08:15 เดินแล้วสะดุดล้มได้ง่ายนะคะในกรณีที่

00:08:1500:08:19 บ้านที่ต้องใช้รถเข็นนะคะควรทำเป็นทางลาด

00:08:1900:08:22 ไม่มีพื้นต่างระดับนะคะที่สำคัญเลยควรพก

00:08:2200:08:25 โทรศัพท์มือถือไว้ใกล้ตัวนะคะเพื่อทำให้

00:08:2500:08:28 เราสามารถติดต่อหาคนช่วยเหลือได้ในยาม

00:08:2800:08:31 ฉุกเฉินค่ะต่อมาเป็นห้องนอนนะคะห้องนอน

00:08:3100:08:34 ควรจะอยู่ชั้นล่างค่ะห้องน้ำควรอยู่ใกล้

00:08:3400:08:37 กับห้องนอนนะคะห้องนอนของเราควรอยู่ใน

00:08:3700:08:40 ตำแหน่งที่อากาศถ่ายเทได้ดีมีสว่างที่

00:08:4000:08:43 เพียงพอสวิตซ์ไฟควรอยู่ใกล้กับเตียงนอนนะ

00:08:4300:08:47 คะในระยะที่เราเอื้อมถึงและสูงไม่เกิน 90

00:08:4700:08:50 เซนติเมตรจากพื้นนะคะเตียงนอนของเรานะคะ

00:08:5000:08:54 มีความยาวไม่น้อยกว่า 180 ซมค่ะและสูงจาก

00:08:5400:08:58 พื้นถึงระดับข้อพับเข่าประมาณที่ 40-45

00:08:5800:09:00 เซนติเมตรนะคะเพื่อทำให้เราลุกขึ้นได้

00:09:0000:09:04 ค่อนข้างง่ายและสะดวกนะคะพื้นที่ว่างรอบ

00:09:0400:09:07 เตียงอย่างน้อยประมาณ 90 เซนติเมตรค่ะ

00:09:0700:09:10 พื้นเตียงนอนนะคะไม่ควรแข็งหรือนุ่มเกิน

00:09:1000:09:13 ไปเพราะว่าจะทำให้เราลุกได้ค่อนข้างยาก

00:09:1300:09:16 หรือว่าอาจจะทำให้ปวดหลังปวดเข่าได้ค่ะ

00:09:1600:09:20 ต่อมานะคะเป็นห้องน้ำค่ะห้องน้ำของเราควร

00:09:2000:09:24 มีความกว้างอย่างน้อยประมาณ 1.5-2 เมตรนะ

00:09:2400:09:27 คะแล้วก็มีราวจับภายในห้องน้ำค่ะประตู

00:09:2700:09:30 ห้องน้ำของเราควรจะเป็นแบบเปิดออกหรือว่า

00:09:3000:09:33 บานเลื่อนนะคะแล้วก็ไม่มีธรณีประตูค่ะ

00:09:3300:09:36 พื้นห้องน้ำไม่ควรลื่นหรือว่าเราควรจะมี

00:09:3600:09:39 วัสดุกันลื่นบริเวณที่เราอาบน้ำนะคะแล้ว

00:09:3900:10:39 ก็

00:10:3900:10:42 ต่อมานะคะคือห้องนั่งเล่นค่ะห้องนั่งเล่น

00:10:4200:10:45 มีการจัดสิ่งของเฟอร์นิเจอร์อย่างเป็น

00:10:4500:10:48 ระเบียบนะคะไม่ควรจะมีสิ่งของกีดขว้าง

00:10:4800:10:51 ขวางทางหรือว่าขยะที่อยู่บริเวณพื้นค่ะมี

00:10:5100:10:55 อากาศถ่ายเทค่อนข้างดีแสงสว่างเพียงพอนะ

00:10:5500:10:58 คะเก้าอี้ของเรานะคะควรสูงจากพื้นในระดับ

00:10:5800:11:02 ประมาณ 40-45 ซมค่ะแล้วก็มีพนักพิงที่

00:11:0200:11:05 ค่อนข้างมั่นคงและก็แข็งแรงค่ะคลิปนี้นะ

00:11:0500:11:08 คะเราก็ได้พูดถึงการฟื้นฟูผู้ป่วยที่มี

00:11:0800:11:11 พยาธิสภาพส่วนไปเนื่องจากยาเคมีบำบัดหรือ

00:11:1100:11:15 cipn นะคะว่าเรามีแนวทางในการฟื้นฟู

00:11:1500:11:17 อย่างไรไม่ว่าจะเป็นการฟื้นฟูการรับความ

00:11:1700:11:20 รู้สึกการฟื้นฟูความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ

00:11:2000:11:23 มือและความคล่องแคล่วของมือนะคะหรือจะ

00:11:2300:11:25 เป็นการปรับสภาพบ้านเพื่อป้องกันการพลัด

00:11:2500:11:28 ตกหกล้มนะคะหวังว่าทุกท่านนะคะที่ได้รับ

00:11:2800:11:32 ชมคลิปนี้จะสามารถนำข้อมูลที่ได้รับค่ะไป

00:11:3200:11:35 แนะนำต่อหรือปฏิบัติตามได้อย่างถูกต้องนะ

00:11:3500:11:36 คะ

00:11:3600:11:43 ขอบคุณค่ะ

00:11:4300:11:49 [เพลง]