00:00:00 → 00:00:03 สวัสดีครับวันนี้เราจะมาคุยกันเรื่องโดีน

00:00:03 → 00:00:06 ดีท็อกซ์ที่หลายคนเข้าใจกันว่าคือการงด

00:00:06 → 00:00:09 สิ่งเร้าที่ทำให้สมองหลั่งโดพามีนเช่นการ

00:00:09 → 00:00:12 กินของอร่อยๆการไถ่มือถือไปเรื่อยๆหรือ

00:00:12 → 00:00:15 การดูซีรีย์เพื่อหวังว่าจะควบคุมตัวเอง

00:00:15 → 00:00:18 และรีเซตสมองให้กลับมามีสมาธิและความสุข

00:00:18 → 00:00:21 ง่ายขึ้นแต่งานวิจัยล่าสุดจาก North

00:00:21 → 00:00:24 Westn University ได้เตือนเราว่ามันไม่

00:00:24 → 00:00:27 ง่ายขนาดนั้นนะครับและที่สำคัญคือถ้าเรา

00:00:27 → 00:00:31 ทำผิดวิธีหรือทำเกินไปมันอาจก่อผลเสียต่อ

00:00:31 → 00:00:33 สมองได้ด้วยนะครับวันนี้เราเลยจะมาดูกัน

00:00:33 → 00:00:37 ว่าโดพามีนเนี่ยมีหน้าที่อะไรบ้างในสมอง

00:00:37 → 00:00:40 การตัดโดนมากเกินไปส่งผลยังไงและเชื่อม

00:00:40 → 00:00:43 โยงยังไงกับโรคย้ำคิดย้ำทำก่อนอื่นต้อง

00:00:43 → 00:00:46 บอกก่อนว่าโดพามีนเนี่ยไม่ใช่แค่สารแห่ง

00:00:46 → 00:00:49 ความสุขเท่านั้นนะครับเพราะโดพามีนจริงๆ

00:00:49 → 00:00:51 แล้วไม่ได้ทำให้เรามีความสุขโดยตรงนะครับ

00:00:51 → 00:00:54 แต่ทำหน้าที่เป็นสารกระตุ้นการเรียนรู้

00:00:54 → 00:00:57 และการคาดหวังมันช่วยให้สมองของเราเนี่ย

00:00:57 → 00:01:00 เรียนรู้ว่าอะไรควรค่าแก่การใส่ใจและอะไร

00:01:00 → 00:01:03 ที่ควรหลีกเลี่ยงการที่สมองหลังโดพามีน

00:01:03 → 00:01:06 ไม่ว่าจะกับสิ่งที่ดีหรือสิ่งที่ไม่ดี

00:01:06 → 00:01:09 เป็นการส่งสัญญาณเพื่อให้เราเนี่ยปรับ

00:01:09 → 00:01:11 พฤติกรรมให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมนะครับ

00:01:12 → 00:01:15 สรุปง่ายๆก็คือโดมีนเนี่ยคือตัวขับ

00:01:15 → 00:01:17 เคลื่อนในการเรียนรู้ได้ด้วยไม่ใช่แค่ตัว

00:01:17 → 00:01:21 ชี้วัดแห่งความสุขนะครับแล้วทำไมการทำ

00:01:21 → 00:01:24 โดพามีนดีท็อกเกินพอดีถึงอันตรายในงาน

00:01:24 → 00:01:27 วิจัยล่าสุดเนี่ยพบว่าสมองที่โดนตัดการ

00:01:27 → 00:01:30 กระตุ้นโดพามีนอย่างรุรุนแรงอาจปรับตัว

00:01:30 → 00:01:33 โดยการ hyper sensitive กับสัญญาณลบต่าง

00:01:33 → 00:01:36 ๆนั่นหมายความว่าสมองอาจเริ่มมองโลกในแง่

00:01:36 → 00:01:39 ร้ายเกินจริงประเมินภัยเกินเหตุและสูญ

00:01:39 → 00:01:42 เสียความสามารถในการแยกแยะว่าอะไรคือภัย

00:01:42 → 00:01:46 จริงๆอะไรไม่ใช่นะครับซึ่งพฤติกรรมเสี่ยง

00:01:46 → 00:01:49 ที่ตามมาอาจจะเป็นการหลีกเลี่ยงสิ่งต่างๆ

00:01:49 → 00:01:52 อย่างสุดโตงกลายเป็นการพัฒนาความวิตก

00:01:52 → 00:01:54 กังวลเรื้อรังและที่น่ากังวลที่สุดคือ

00:01:54 → 00:01:58 อาการย้ำคิดย้ำทำนะครับ OCD เนี่ยเกิดจาก

00:01:58 → 00:02:01 การที่สมองประเมินภัยผิดปกติเช่นกังวล

00:02:01 → 00:02:04 เกินเหตุว่าจะติดเชื้อต้องล้างมือซ้ำๆ

00:02:04 → 00:02:07 ทั้งที่ไม่จำเป็นหรือเช็คประตูล็อคซ้ำๆ

00:02:07 → 00:02:10 ซึ่งกลไกหนึ่งที่เกี่ยวข้องคือระบบ

00:02:10 → 00:02:12 โดพามีนที่ผิดปกตินั่นเองดังนั้นเนี่ย

00:02:12 → 00:02:15 เมื่อเราพยายามตัดโดพามีนออกไปหมดด้วยการ

00:02:15 → 00:02:18 ทำดีท็อกซ์แบบเข้มงวดเราอาจไม่ได้กำลัง

00:02:18 → 00:02:21 รักษาสมองแต่กำลังทำให้สมองไวต่อความกลัว

00:02:21 → 00:02:25 ผิดปกติและพัฒนาแนวโน้มย้ำคิดย้ำทำมาก

00:02:25 → 00:02:28 ขึ้นโดยไม่รู้ตัวนะครับแล้วดูโดปามีน

00:02:28 → 00:02:31 ดีท็อกซ์ขนาดไหนถึงจะสมเหตุสมผลแทนที่จะ

00:02:31 → 00:02:35 ตัดขาดโดพามีนไปเลยงานวิจัยเนี่ยแนะนำว่า

00:02:35 → 00:02:37 เราควรปรับสมดุลการใช้สิ่งกระตุ้นต่างๆ

00:02:37 → 00:02:40 อย่างมีสติฝึกสังเกตตัวเองว่าเมื่อไหร่

00:02:40 → 00:02:44 เรากำลังเสพติดหรือหนีปัญหาผ่านโดามนและ

00:02:44 → 00:02:47 ที่สำคัญคือสร้างประสบการณ์เชิงบวกและมี

00:02:47 → 00:02:50 ความหมายเพื่อให้มีความสุขที่ยั่งยืนนะ

00:02:50 → 00:02:54 ครับเช่นการใช้เวลาในธรรมชาติการทำสมาธิ

00:02:54 → 00:02:56 หรือการพูดคุยกับเพื่อนที่สนิทใจนะครับ

00:02:56 → 00:02:58 เพราะสุดท้ายแล้วเนี่ยเนี่ยโดพามีนไม่ใช่

00:02:58 → 00:03:01 ศัตรูแต่เป็นเครื่องมือในการเรียนรู้และ

00:03:01 → 00:03:04 ปรับตัวของสมองของเรานะครับข้อสังเกตคือ

00:03:04 → 00:03:07 โดพามีนเนี่ยไม่ใช่สารเสพติดแต่เป็นสาร

00:03:07 → 00:03:09 ที่ช่วยในการเรียนรู้แนวคิดดีท็อกซ์เนี่ย

00:03:10 → 00:03:13 อาจทำให้คนเข้าใจผิดว่าต้องกำจัดโดีนทั้ง

00:03:13 → 00:03:16 ที่จริงๆแล้วเนี่ยเราสามารถเรียนรู้ที่จะ

00:03:16 → 00:03:19 อยู่ร่วมกันกับมันได้นะครับอย่างต่อมาคือ

00:03:19 → 00:03:22 สมองเนี่ยต้องการความยืดหยุ่นในการรับมือ

00:03:22 → 00:03:25 สิ่งดีและร้ายการลดสิ่งกระตุ้นโดพามีนใน

00:03:25 → 00:03:28 ระดับหนึ่งอาจช่วยรีเซนตนิสัยได้แต่การ

00:03:28 → 00:03:31 ตัดขาดเกินไปจะทำให้สมองเนี่ยเหนื่อยล้า

00:03:31 → 00:03:33 ไม่สามารถปรับตัวกับโรคหรือสถานการณ์ที่

00:03:33 → 00:03:36 เปลี่ยนแปลงได้นะครับและสุดท้ายเนี่ยการ

00:03:36 → 00:03:38 เปลี่ยนแปลงต้องมีความปลอดภัยทางอารมณ์นะ

00:03:38 → 00:03:40 ครับการเปลี่ยนแปลงที่รุนแรงหรือรวดเร็ว

00:03:40 → 00:03:43 เกินไปเช่นการทำดีท็อกซ์แบบเข้มงวดเกินไป

00:03:43 → 00:03:46 เนี่ยอาจไปกระตุ้นวงจรความกลัวในสมองจนนำ

00:03:46 → 00:03:49 ไปสู่โลกทางจิตเวทได้นะครับส่วนตัวผมคิด

00:03:49 → 00:03:52 ว่าโดพามีนดีท็อกซ์เนี่ยถ้าเข้าใจในแง่

00:03:52 → 00:03:55 ช่วยลดพฤติกรรมที่เสพติดได้ง่ายโดยที่ไม่

00:03:55 → 00:03:58 ได้ตัดขาดความสุขในชีวิตไปทั้งหมดก็เป็น

00:03:58 → 00:04:01 แนวคิดที่ดีนะครับผมเนี่ยเคยงดใช้โซเชียล

00:04:01 → 00:04:03 medเดียในช่วงเวลานึงและพอทำไปเรื่อยๆ

00:04:04 → 00:04:07 เนี่ยผมก็สังเกตว่ามันช่วยให้ผมเนี่ยกลับ

00:04:07 → 00:04:10 มามีสมาธิจดจ่อกับสิ่งที่ทำได้มากขึ้นมี

00:04:10 → 00:04:12 สมาธิในการอ่านหนังสือมากขึ้นและอยู่กับ

00:04:12 → 00:04:15 คนที่รักได้ดีขึ้นนะครับแต่อีกด้านนึง

00:04:15 → 00:04:17 เนี่ยผมก็เคยเห็นบางคนที่พยายามทำ

00:04:17 → 00:04:19 ดีท็อกซ์อย่างเคร่งครัดมากๆเช่นงดทุก

00:04:20 → 00:04:22 อย่างที่ตัวเองชอบโดยไม่เตรียมใจล่วงหน้า

00:04:22 → 00:04:24 ซึ่งสุดท้ายเนี่ยเขากลับรู้สึกเครียดมาก

00:04:24 → 00:04:27 ขึ้นวิตกกังวลและกลายเป็นว่าทุกกิจกรรมใน

00:04:27 → 00:04:30 ชีวิตถูกตีตาว่าเป็นสิ่งเราอันตรายไปหมด

00:04:30 → 00:04:33 สุดท้ายคนเหล่านั้นเนี่ยก็รู้สึกแย่กับ

00:04:33 → 00:04:36 ตัวเองนะครับดังนั้นผมเชื่อว่าการดูแล

00:04:36 → 00:04:38 สมองไม่ใช่เรื่องของการอดแต่คือการเลือก

00:04:39 → 00:04:41 สิ่งที่จะเติมเต็มให้เหมาะสมไม่มากเกินไป

00:04:41 → 00:04:44 ไม่น้อยเกินไปและยืดหยุ่นได้ตามบริบทของ

00:04:44 → 00:04:47 แต่ละคนนะครับโดพามีนดีท็อกซ์เนี่ยถ้า

00:04:47 → 00:04:49 เข้าใจในแง่ช่วยลดพฤติกรรมที่เสพติดได้

00:04:49 → 00:04:52 ง่ายโดยไม่ได้ตัดขาดความสุขในชีวิตไปทั้ง

00:04:52 → 00:04:54 หมดก็เป็นแนวคิดที่ดีนะครับแต่ถ้าใช้ใน

00:04:54 → 00:04:57 ความหมายการทำให้ตัวเองเนี่ยหมดความสุข

00:04:57 → 00:04:59 หรือทรมานตัวเองเพื่อหวังผลลัพธ์แบบรวด

00:04:59 → 00:05:02 เร็วมันอาจทำลายสมดุลทางจิตใจได้ในระยะ

00:05:02 → 00:05:05 ยาวนะครับการดูแลสมองเนี่ยไม่ใช่เรื่อง

00:05:05 → 00:05:07 ของการอดแต่คือการเลือกสิ่งที่จะเติมเต็ม

00:05:07 → 00:05:10 ให้เหมาะสมไม่มากเกินไปไม่น้อยเกินไปนะ

00:05:10 → 00:05:14 ครับฟัง episod นี้จบแล้วเนี่ยลองสังเกต

00:05:14 → 00:05:17 ตัวเองดูว่าเรากลัวโดพามีนมากเกินไปหรือ

00:05:17 → 00:05:19 เปล่าเราใจร้ายกับตัวเองมากเกินไปหรือ

00:05:19 → 00:05:22 เปล่าถ้าใช่เนี่ยก็อยากให้ทุกคนใจดีกับ

00:05:22 → 00:05:25 ตัวเองมากขึ้นอีกสักนิดเพื่อสุขภาพจิตที่

00:05:25 → 00:05:27 ดีของเรานะครับแล้วเจอกันใหม่ใน episode

00:05:27 → 00:05:32 ต่อไปสำหรับวันนี้ขอบคุณ