ทำไมแผลที่ลึกถึงชั้นหนังแท้จึงอาจไม่ฟื้นตัวกลับมาเหมือนเดิมได้

แผลรักษาตัวเองได้อย่างไร - Sarthak Sinha

จากช่อง : จงใฝ่รู้อยู่เสมอ — TED-Ed


ดูคำบรรยาย / View Transcript

00:00:0700:00:11 อวัยวะที่ใหญ่ที่สุดในร่างกายของคุณ ไม่ใช่ตับหรือสมอง

00:00:1100:00:16 มันคือผิวหนังของคุณ ที่ในผู้ใหญ่นั้น มีพื้นที่ผิวประมาณ 20 ตารางฟุต

00:00:1600:00:19 ถึงแม้ว่าผิวหนังในแต่ละพื้นที่นั้น มีคุณสมบัติที่แตกต่างกัน

00:00:1900:00:22 แต่โดยส่วนใหญ่แล้ว พื้นผิวนี้ทำหน้าที่คล้าย ๆ กัน

00:00:2200:00:26 เช่น ขับเหงื่อ รับรู้สึกถึงความร้อนและเย็น และสร้างขน

00:00:2600:00:28 แต่หลังจากโดนบาดลึก หรือเป็นแผล

00:00:2800:00:31 ผิวหนังที่เพิ่งหายนั้น จะดูแตกต่างจากผิวบริเวณรอบ ๆ

00:00:3100:00:36 และอาจไม่ได้ฟื้นฟูความสามารถทุกอย่าง กลับมาสักช่วงระยะหนึ่ง หรือตลอดไป

00:00:3600:00:41 เพื่อที่จะเข้าใจว่าทำไมมันจึงเกิดขึ้น เราต้องมาดูที่โครงสร้างผิวหนังของมนุษย์

00:00:4100:00:43 ชั้นนอกสุด เรียกว่า ผิวชั้นหนังกำพร้า (epidermis)

00:00:4300:00:47 ส่วนใหญ่ประกอบไปด้วยเซลล์แข็ง ที่เรียกว่า คีราติโนไซต์ (keratinocytes)

00:00:4700:00:49 และมันทำหน้าที่ป้องกัน

00:00:4900:00:52 เนื่องจากชั้นนอกที่มีการผลัด และสร้างขึ้นใหม่อยู่ตลอดเวลา

00:00:5200:00:54 มันค่อนที่จะซ่อมแซมได้โดยง่าย

00:00:5400:00:57 แต่บางครั้งแผลลึกไปถึงชั้นหนังแท้ (dermis)

00:00:5700:01:00 ที่ประกอบไปด้วยหลอดเลือด ต่อมต่าง ๆ และปลายประสาท

00:01:0000:01:03 ที่ช่วยทำให้ผิวหนังทำหน้าที่ต่าง ๆ

00:01:0300:01:06 และเมื่อมันเกิดขึ้น มันกระตุ้นให้เกิด สี่ขั้นตอนที่ทับซ้อนกัน

00:01:0600:01:09 ของกระบวนการสร้างใหม่

00:01:0900:01:14 ขั้นแรก การห้ามเลือดเป็นการตอบสนอง ของผิวต่อสองภัยคุกคามอย่างทันที

00:01:1400:01:16 คือ ตอนนี้คุณกำลังเสียเลือด

00:01:1600:01:20 และปราการกายภาพ ของชั้นผิวกำพร้าแท้ถูกทำลาย

00:01:2000:01:23 ขณะที่หลอดเลือดจะหดตัว เพื่อลดการเสียเลือด

00:01:2300:01:25 ในกระบวนการที่เรียกว่า หลอดเลือดหดตัว (vasoconstricion)

00:01:2500:01:28 ภัยคุกคามทั้งสองจะบรรเทาจาก การสร้างลิ่มเลือด

00:01:2800:01:33 โปรตีนชนิดพิเศษที่เรียกว่าไฟบริน สานเชื่อมโยงกันที่ด้านบนของผิว

00:01:3300:01:38 เป็นการป้องกันเลือดไม่ให้ไหลออก และไม่ให้แบคทีเรียหรือเชื้อโรคเข้ามา

00:01:3800:01:41 หลังจากนี้ไปประมาณสามชั่วโมง ผิวหนังจะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีแดง

00:01:4100:01:44 ส่งสัญญาณให้เกิดขั้นตอนต่อไป การอักเสบ (inflammation)

00:01:4400:01:47 เมื่อควบคุมการเสียเลือด และชั้นผิวนั้นปลอดภัยแล้ว

00:01:4700:01:52 ร่างกายจะส่งเซลล์พิเศษ เพื่อสู้กับเชื้อโรคที่ผ่านเข้ามา

00:01:5200:01:54 ในบรรดาเซลล์ที่สำคัญที่สุดคือ เซลล์เม็ดเลือดขาว

00:01:5400:01:56 ที่เรียกว่า มาโครฟาร์จ (macrophages)

00:01:5600:02:02 ที่จะจัดการแบคทีเรีย และเนื้อเยื่อที่เสียหาย ผ่านกระบวนการที่เรียกว่า ฟาโกไซโตซิส

00:02:0200:02:05 นอกเหนือไปจากการสร้างโกรธเฟคเตอร์ เพื่อช่วยในการฟื้นฟู

00:02:0500:02:08 และเพราะว่าทหารตัวน้อยเหล่านี้ต้องเดินทาง

00:02:0800:02:10 ผ่านเลือดเพื่อไปบริเวณที่มีบาดแผล

00:02:1000:02:13 หลอดเลือดที่เคยหดตัว ตอนนี้กลับมาขยาย

00:02:1300:02:16 ในกระบวนการที่เรียกว่า การขยายหลอดเลือด (vasodilation)

00:02:1600:02:18 หลังจากเกิดแผลได้สองถึงสามวัน

00:02:1800:02:23 ระยะการเพิ่มจำนวน (proliferative) เกิดขึ้น เมื่อเซลล์ไฟโบรบลาสต์ เริ่มเข้าไปที่แผล

00:02:2300:02:25 ในกระบวนการสะสมคอลลาเจน

00:02:2500:02:29 พวกมันสร้างเส้นใยโปรตีน ที่เรียกว่าคอลลาเจน ในบริเวณที่เป็นแผล

00:02:2900:02:33 เพื่อสร้างเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน แทนที่ไฟบรินเดิม

00:02:3300:02:37 เมื่อเซลล์ชั้นหนังกำพร้าแบ่งตัว เพื่อที่จะสร้างผิวชั้นนอก

00:02:3700:02:40 ชั้นหนังแท้จะหดตัวเพื่อปิดแผล

00:02:4000:02:43 ในที่สุด ขั้นตอนที่สี่ของการเปลี่ยนแปลง

00:02:4300:02:47 แผลนั้นเกือบหายดีเมื่อคอลลาเจนที่ถูกสะสม ถูกจัดวางตัวใหม่และเปลี่ยน

00:02:4700:02:49 ไปเป็นรูปแบบเฉพาะ

00:02:4900:02:52 ด้วยกระบวนการนี้ ซึ่งอาจใช้เวลามากกว่าหนึ่งปี

00:02:5200:02:55 ความต้านทานต่อแรงดึงของผิวใหม่นั้นดีขึ้น

00:02:5500:02:58 และหลอดเลือด และการเชื่อมโยงต่าง ๆ นั้น แข็งแรงขึ้น

00:02:5800:03:02 เมื่อเวลาผ่านไป เนื้อเยื่อใหม่นั้น อาจมีประสิทธิภาพการทำงานถึง 50-80%

00:03:0200:03:04 ของการทำงานของมันในภาวะปกติ

00:03:0400:03:08 ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของแผลในครั้งนั้น และการทำงานของตัวมันเอง

00:03:0800:03:11 แต่เพราะว่าผิวไม่ฟื้นตัวเต็มที่

00:03:1100:03:15 แผลเป็นกลายมาเป็นปัญหาสำคัญ สำหรับแพทย์ทั่วโลก

00:03:1500:03:18 และถึงแม้ว่านักวิจัย จะมีความพยายามอย่างมาก

00:03:1800:03:20 ในการทำความเข้าใจต่อกระบวนการฟื้นตัว

00:03:2000:03:23 ความลึกลับพื้นฐานมากมาย ก็ยังคงไม่ได้รับการเปิดเผย

00:03:2300:03:27 ยกตัวอย่างเช่น เซลล์ไฟโบรบลาสต์นั้น มาถึงบริเวณแผลผ่านทางหลอดเลือด

00:03:2700:03:30 หรือมาจากเนื้อเยื่อผิวหนังที่อยู่ติดกับแผล

00:03:3000:03:32 และทำไมสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่น เช่น กวาง

00:03:3200:03:37 สามารถรักษาแผลได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสมบูรณ์มากกว่ามนุษย์อย่างมาก

00:03:3700:03:39 ด้วยการค้นหาคำตอบต่อคำถามเหล่านี้ และคำถามอื่น ๆ

00:03:3900:03:44 สักวันหนึ่งเราออาจจะสามารถรักษาตัวเองได้ดี จนแผลเป็นนั้นกลายเป็นแค่ความทรงจำ